خلاصه ماشینی:
"شک نیست که ایرانیان خود از قدیم تا حال رکن اساسی حیات مدنی منطقه بودهاند و نقش عظیم و پر اهمتی را در تلفیق تمدنها و تداوم شایسته آنها بر عهده داشتهاند ولی هنوز جای صحبت استاد باقی است که چطور و چگونه شما به طرف این گونه مطالعات و تتبعات جذب شدید در حالی که معاصرین شما بطور عمده در تاریخ ایران کار میکردند؟از جمله استاد شمیم-رحمة الله علیه-که در تاریخ ایران کار میکردند و تدریس قسمتهایی از تاریخ معاصر را هم بر عهده داشتند، همین طور عدهای دیگر از درگذشتگان نظیر استاد نصر الله فلسفی و استاد عباس اقبال که اینها در عرصههای مختلف تاریخ ایران بیشتر صرف وقت میکردند تا فرضا به بخشهایی که امروز تحت نام «تاریخ عمومی»در دانشگاهها مورد اعتنا قرار میگیرد.
دکتر شعبانی:در عرصه شناخت کواکب و نجوم و گردش سال و ماه و تنظیم تقویم و تشخیص فصول، ملل مختلفی تلاش کردهاند ولی شاید مردم بین النهرین جدیتر از دیگران بودند، یعنی بابلیان قدیم در زمینه پیدا کردن«هفته»و قرار دادن اسم بر روی هر یک از روزهای هفته و یا جستجوی تقویم سالیانه و ترتیب آن به نحوی که به گردش صحیح سال نزدیکتر باشد بسیار تلاش کردهاند و شاید بر دیگران حق تقدم داشته باشند، البته حوزههای دیگری از فرهنگ انسانی هست که مثلا در چین از چند هزار سال پیش شروع شده و به درجات بسیار بالایی هم رسیده است و یا وقتی شما به مصر نگاه میکنید-مصری که از حدود 5 تا 6 هزار سال پیش دارای تمدن متعالی شکوهمند بوده است- نمیشود از تحسین به وجود آورندگان اهرام و یا خط و زبان و فرهنگ مصری چشم پوشید و دقت علمی و وسواس کاری آنان را برای پیدایش آثار تعجب انگیز بشری نادیده گرفت."