خلاصه ماشینی:
"کتب باقی مانده از شیخ عثمان بازگو کننده افکار و اندیشههای اسلامی اوست ولی متأسفانه غبار زمان چهره افکار و اندیشههای او را در لابلای کتب پوشانده است و مسلمانان به دلیل ضعف و انحطاطی که پس از حاکمیت استعمار بر شمال نیجریه بر آنها مستولی شده است نتوانستهاند آن گونه که باید و شاید از افکار و اندیشههای شیخ عثمان بهره جویند و این در حالی است که هر ساله مجالس بزرگداشت برای او بر پا میدارند و مقام او را تجلیل مینمایند و احیانا اگر هم صحبتی از افکار و اعمال شیخ باشد، در محیطهای دانشگاهی و در غالب بحث علمی آکادمیک است که هیچ گونه تحرک زایی برای جامعه مسلمین ندارد البته متأسفانه باید گفت که در همین زمینه تحقیق علمی نیز، غیر مسلمانان از مسلمانان بهتر عمل کردهاند و انگلیسیها با ربودن آثار شیخ عثمان بن فودیو و انتقال این آثار به دانشگاه آکسفورد لندن، بهترین منبع را در اختیار دارند و نویسندگان انگلیسی تاکنون کتب زیادی راجع به خلافت اسلامی سوکوتو، شیخ عثمان بن فودیو و آثار او نوشتهاند.
پس از تصرف سوکوتو، سلطان عبد الرحمان به عنوان اعتراض دست به هجرت به سوی مکه زد ولی عوامل استعمار او را در راه به قتل رساندند و به این ترتیب تمام سرزمینهای خلافت اسلامی سوکوتو به زیر سلطه انگلیسیها درآمد و خلافتی که در سال 1804 م به دست شیخ عثمان بن فودیو پایه گذاری شده بود در سال 1902 به دست انگلیسیها برچیده شد و با پیوند شمال به جنوب کشور، نیجریه کنونی به وجود آمد و قسمتی از سرزمینهای خلافت اسلامی سوکوتو نیز در کشورهای نیجر و بنین کنونی قرار گرفت."