چکیده:
شهابالدین محمد، معروف به شاهجهان، یکی از پادشاهان مغول هند (1037ـ1068ه .ق) بوده که در دوره سلطنت او در
داخل کشور امنیت و آسایش برقرار بوده است و همین امر باعث پیشرفتهای علمی و ادبی و فرهنگی بیشتری نسبت به دورههای
گذشته در هند شد. در دوره سلطنت سی و یک ساله شاهجهان، سی و هشت کتاب به زبان فارسی تدوین و تألیف شد که سیزده عنوان
آنها مستقیما تاریخ دوره شاهجهان است. ملخص یکی از این کتابها و در واقع سیزدهمین کتاب است. در این مقاله به معرفی این
کتاب و مؤلف آن پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"ق طبقات اکبری را تألیف کرده است] نیز دفتر علیحده از وقایع سلطنت اکبری به قید تحریر درآورده است و طبقات اکبرشاهی نام کرده، و جنت مکانی نورالدین محمد جهانگیر پادشاه با آنکه نسبت فردوس مکانی ظهیرالدین محمد بابر پادشاه ـ انار الله برهانهما ـ عمل نموده سوانح عهد خلافت خود را خود مسوده فرمودهاند، معتمدخان بخشی نیز احوال آن حضرت را نوشته و به اقبالنامه جهانگیری موسوم ساخته و غیرتخان نقشبندی خلاصه وقایع زمان دولت آن حضرت را جمع نموده به مآثر جهانگیری موسوم ساخته، اگر راقم هم که ابا جد نمک پرورده این دودمان خواقین نشان است، به تحریر سوانح دولت ابدیالاتصال شاهجهان پردازد و در تلخیص آن کوشیده و خلاصه احوال و معظم امور از مجلد سه گانه پادشاهنامه شیخ عبدالحمید مذکور بدو نویسد و به عبارات واضح درآورده، تاریخ مختصری ترتیب دهد، فضولی نکرده خواهد بود بلکه در این صورت فواید آن [به] عموم هم خواهد رسانید، لهذا شروع در این امر نموده، در عرض اندک فرصتی به توفیق الله تعالی فارغ گردید».
اگرچه مؤلف در دهه اول و دوم سلطنت شاهجهان تا حدی به اختصار گراییده ولی تاریخ دهه سوم ـ یعنی از 1057 تا 1067 هجری ـ را به تفصیل تمام شرح داده است و با آنکه بخش اعظم مطالب خود را از سه کتاب محمدامین قزوینی، عبدالحمید لاهوری و محمد وارث اخذ کرده، مطالب و اخبار سودمندی هم که متکی بر اطلاعات شخصی وی بوده، بر آن افزوده است."