چکیده:
در این مقاله، نگاهی به آثار بنیانگذار ادبیات نوین تاجیکستان، استاد صدرالدین عینی شده است و نیز تأثیر او در ادبای این
کشور و از میان آثار او کتاب مهم وی، با نام «نمونه ادبیات تاجیک» که در 1926 در مسکو به چاپ رسید، به تفصیل بررسی و سپس
شاعری وی نقد شده است.
خلاصه ماشینی:
"10ـ زندگینامه: یادداشتها، در 4 مجلد (دوشنبه ـ 1958 تا 1959) 11ـ شعر: اخگر انقلاب (بخارا ـ 1923)، یادگاری (دوشنبه ـ 1935) 12: تذکره نویسی: «نمونه ادبیات تاجیک» (مسکو ـ 1926) خط مردم تاجیکستان تا 1928، فارسی بود و در این سال نخست لاتینی و سپس در سال 1940 سیریلیک و روسی شد؛ اغلب آثار برشمرده در بالا، نخست بار، به خط فارسی چاپ شده است.
انگیزه نگارش «نمونه ادبیات تاجیک» با آنکه نگارش مطالب سیاسی، در دوره شوروی دشوار بود؛ با این حال، استاد عینی با صراحت مینویسد که پس از انقلاب اکتبر، در بخارا و در سراسر ازبکستان، حکومتهای شورایی همه به نام ازبکها تأسیس یافت و روزنامهها، فرمانها، دستورالعملها، کتابهای درسی و کتابهای سیاسی، همه و همه به زبان ازبکی نشر شدند و تاجیکان (به دلیل زبان و خط فارسیشان)، از روزنامههای ازبکی درست نمیتوانستند استفاده کنند تا بدانند که حکومت شورایی و فرقه اشتراکیون نسبت به مسائل ملی تاجیکان چه نظرهایی دارند.
اگر شعر به معنی الاخص را یا دستکم بخش سوبژکتیو و درونی و اصلی شعر ناب را، قریحه بدانیم؛ باید عرض کنم که استاد عینی، هر چند شعر را استوار میسراید و وزن را خوب میشناسد و در اغلب قوالب سنتی شعر، شعر درست واستوار دارد؛ اما به لحاظ قریحه حتی از برخی از شاعران همدوره خود چون حیرت و زفرخان جوهری و آقا اسماعیل منیر کشمیری عقبتر است تا چه رسد به شعرای امالقرای شعر فارسی یعنی ایران آن زمان."