چکیده:
از جمله مفاهیم که چندی است در محافل دانشگاهی جهان، نشاط علمی تازهای پدید
آورده، نظریه جاذبه استثنایی است.این مفهوم، در حقیقت جانمایه نسل جدید تئوریهای
رهبری است.تئوریهای اخیر رهبری در غرب، اساسا با همین عنوان، یا با عنوان رهبری
تحول آفرین، در رویارویی با رهبریهایی موسوم به رهبری سوداگر یا رابطه باز مطرح
گردیدهاند.مفهوم جاذبه استثنایی، که نخستین بار توسط ماکس وبر از حوزه دین به صحنه
سیاست و اجتماع تسری داده شد، پس از وی، دستخوش مناقشات و تلاطم شدیدی گردید و
مباحثات علمی وسیعی را به دنبال آورد.آثار و عوارض این مناقشات در برخی از آثار
نویسندگان پارسی زبان نیز ظاهر گردید.این سلسله مقالات با انگیزه بررسی سیر تحول
این پدیده، و تبیین مفهوم جاذبه استثنایی پس از وبر به رشته تحریر در آمده است.برای
کمک به درک بهتر این سیر، مفهومها و مصداقهای متنوع این پدیده در قالب یک چهار چوب
نظری چهار مرحلهای دسته بندی گردیده است.این چهار چوب نظری چهار مرحلهای دسته
بندی گردیه است.این چهار چوب، تحت عنوان مراحل تکوین نظریه چاذبه استثنایی، در
ابتدای همین مقاله تشریح شده است.ثقل موضوعی این مقاله خاص، بر عرضه دیدگاه
اندیشمندانی اختصاص یافته که اب دید منفی به این پدیده نگریسته و به معارضه با آن
پرداختهاند.در شمارههای بعد دیدگاههای نقد و پذیرش این تئوری نیز به ترتیب تشریح
و تحلیل خواهد گردید.
خلاصه ماشینی:
"خوانندهمحترم، دیدگاههای این محققان را با عنوانهای زیر ملاحظه خواهد نمود:1-جاذبه استثنایی، مولود تلقین مبلغان دستگاه رهبری عوامفریب2-جاذبه اسثنایی، بیماری مسری در پیکره سیاسی جامعه3-جاذبه استثنایی، اغواگر جوانان پر شور ولی بیاطلاع4-جاذبه استثنایی، تهدیدی علیه نظام سرمایهداری1-1-جاذبه استثنایی، مولود تلقین مبلغان دستگاه رهبری عوامفریباز جمله محققانی که با پدیده رهبری برخوردار از جاذبه اتثنایی برخوردار از جاذبه استثنایی برخوردی سلبی داشتهاند، یکی از جامعه شناسان و فیلسوفان معروف فرانسوی است(هانری لوفور، 1976).
3-ارزش علیم این نظریهنخستین محقق، این پدیده را چه در مفهوم و چه در مصداق کاذب دانسته و لذا هر گونه نظریه پردازی در مورد آن را نیز ساده لوحانه، فاقد پایگاه علمی و غیر جامعه شناسانه قلمداد کرده است(لوفور، 1978)در حالی که سخ محقق دیگر متعرض این مقوله نشدهاند.
ب-1-نظام غیر مرد سالاری2-شرایط انقلابی(تاکر، 1968)2-4-ویژگیها و مهارتهای رهبری پر جاذبهیکی از محققان(تاکر، 1968)، برخی از ویژگیهای رهبران پر جاذبه را چنین بر شمرده است:1-دارا بودن جاذبهای قدرتمند2-درارا بودن اعتماد به نفسی فراگیر3- دارا بودن مهارت در سخنوری3-4-سنخ شخصیت رهبری پر جاذبهمحققان مورد نظر(تاکر، 1968)، تیپ شخصیتی این رهبران را محدود ندانسته ونمونههای از آن را ذکر نمودهاند:1-میتواند یک پنار گرای محض باشد2-یا یک عملگری سخت سر باشد3-و یا ترکیبی از این دو4-4-رابطه رهبری با پیروانمحققان درباره رابطهای که رهبر، میان پیروان و خود ایجاد میکند چنین نوشتهاند:1-آنها را مسحور میکند، 2-در آنها وفاداری عاطفی ایجاد میکند3-آنها را به اطاعت کورکورانه وا میدارد4-پیروان را به خود وابسته میکند5-از آنان نسبت به خود، خوش خدمتی طلب میکند."