چکیده:
گیرایی رهبری پرجاذبه از یک سو، و ضعف کارکرد رهبریهای موجود در جهان از دیگر
سو، نظریهپردازان رهبری را بر آن داشته است تا در همه عرصههای علومانسانی به شرح
و نقد تئوری رهبری پرجاذبه پرداخته، به سهم خود گامی در جهت رفع نقصهای عملی و نظری
رهبریهای رایج بردارند.از میان رشتههای علومانسانی، روانشناسی و از بین گرایشهای
قدرتمند این رشته، نحله روانکاوی نیز در این قاعده مستثنی نمانده است.فروید و
پیروان او، تلویحا و تصریحا، به تبیین نظریه رهبری مبتنی بر جاذبه استثنایی همت
گماشته و نظریاتی را در این باب اظهار داشتهاند.به منظور ارائه دیدگاه این
دانشمندان، این مقاله به شرح و بررسی نظریه روانکاوان از رهبری پرجاذبه اختصاص
یافته است.از اینرو، این مقاله، ابتدا نظری گذرا بر دستاوردهای علمی فروید دارد.
سپس انتقادات روانکاوان نسبت به نظریه جاذبه استثنایی وبر را منعکس مینماید.آن
گاه، در قالب دو بخش مستقل، نخست دیدگاه روانکاوان را در باره پیروان جاذبهگر او
سپس نظر آنان را درباره رهبری و رهبران پرجاذبه عرضه مینماید.در پایان، این مقاله
نقدی بر نظر روانکاوان از نظریه رهبری پرجاذبه ارائه نموده و ضمن آن کمکهای مکتب
روانکاوی به توسعه مفهوم جاذبه استثنایی، و نیز محدودیتهای این مکتب را در پرداختن
به این تئوری تحلیل مینماید.این مقاله، حلقهای از سلسله مقالاتی است که عهدهدار
تبیین دیدگاههای علمی گوناگون نسبت به پدیده رهبری پرجاذبه است.
خلاصه ماشینی:
"(سیاسی، 1367) د-برونافکنی:در این مکانیزم، شخص گناهها، خطاها، یا ناراحتیهای خود را به گردن دیگران میاندازد و آنها را مقصر جلوه میدهد، یا امیال و آرزوهای ناپسند خود را به آنان نسبت میدهد(شعارینژاد، 1364) ه-بازگشت:از جمله مکانیزمهای روانی است که در آن، شخص در برابر فشارهای مشکلات زندگی برای حفظ تمامیت"من"یا"خود"به نوعی رفتار بازگشت میکند که به یکی از مراحل ناپختهتر تصحیح نیافته زندگی، مانند کودکی، اختصاص دارد (شعارینژاد، 1364)و رشد فرد در آن مرحله تثبیت شده است.
1-روانکاوی پیروان جاذبهگرا تحلیل دیدگاه روانکاوان از جاذبه استثنایی را از آن جهت از پیرو-و نه رهبر-آغاز میکنیم که روانکاوان معتقدند که شروع ارتباط میان رهبر، پیرو، از پیرو است که آغاز میشود(هامل، 1973)بنابراین، اجزای اصلی مدل مزبور که در نمودار زیر نشان داده شده است، محور بحث این قسمت خواهند بود: 1-رکن پ 2-فرایندهای ارتباط ش-پ-پ-ر و پ-ش به تصویر صفحه مراجعه شود نمودار 3-مدل پیروی جاذبهگرا از دیدگاه روانکاوان الف-پیرو، آغازگر رابطه در دیدگاه مکتب روانکاوی، پیرو را انسانی توصیف کردهاند که در کوران عشقی سوزان نسبت به یک محبوب یا معشوق 83 به سر میبرد(هامل، 1973).
تحلیل دیدگاه آنها بر اساس مدلی که در بخش گذشته از رهبری ارائه گردید، شامل رکنها و رابطههای زیر خواهد بود: 1-رکن ر 2-رابطههای ش-ر، ر-پ، ر-ش نمودار این رابطهها و رکنها را چنین میتوان نمایش داد: به تصویر صفحه مراجعه شود نمودار 4-مدل رهبری پرجاذبه از دیدگاه مکتب روانکاوی فرایند پرجاذبه در این قسمت تحت چند عنوان تشریح خواهد گردید.
ب-مکانیزمهای خروج از بحران پیروان مکتب روانکاوی بر این باورند که فرد مورد نظر، در تلاش برای رهایی از چنین بحرانی، به دوران کودکی خویش بازگشت نموده و تأثیراتی را که والدین در محیط خانواده، بویژه در پنجساله اول زندگی، بر شخصیت او داشتهاند، به گونهای ناخودآگاه در خود زنده میکند."