چکیده:
طبق براورد آژانس بینالمللی انرژی، الکتریسیته با رشد سالانه 8/2 درصد، بیش از هر
انرژی دیگری در تقاضای نهایی انرژی جهان رشد خواهد کرد. با گسترش روند خصوصیسازی و
آزادسازی الکتریسیته در جهان و با تفکیک کالای برق از خدمات برق، تجارت بینالمللی
الکتریسیته در حال افزایش است. این تجارت هم به صورت مبتنی بر همکاری و تعاون و هم
به شکل مبتنی بر رقابت انجام میشود. همزمان با این روندها، کشورهای دارای ذخایر و
منابع انرژی نظیر روسیه و عربستان به سازمان جهانی تجارت ملحق میشوند و مباحث
انرژی و منجمله الکتریسیته در WTO شفافتر میگردد.
کشورهایی که به منابع سرشار و مطمئن انرژی دسترسی دارند، میتوانند با برخوردی
فعالانه سمت و سوی تعاریف، دیدگاهها و مقررات مربوط به تجارت کالای برق در سازمان
جهانی تجارت را مطابق منافع ملی خود هدایت کنند و با بررسی مزیت نسبی در صنعت برق،
برای تحکیم جایگاه خود در صادرات کالای برق و برای بهرهگیری از صنایع انرژیبر
اقدام کنند.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله نخست موافقتنامههای تجارت کالا و تجارت خدمات در WTO مطرح میگردد، سپس دیدگاهها و مقررات سازمان جهانی تجارت در مورد الکتریسیته ذکر میشود و در پایان اهمیت برنامهریزی برای صادرات برق تشریح میگردد.
5. برق در WTO در تجارت جهانی، مبحث برق از ابعاد مختلفی مطرح میباشد که میتوان این ابعاد را به صورت خلاصه چنین عنوان نمود: ـ تفاوت بین کالای برق و خدمات برق؛ ـ ارتباط تنگاتنگ مباحث مربوطه با سایر انرژیها به ویژه نفت و گاز؛ ـ پیوند با مسایل رفاه عمومی و امنیت اجتماعی به عنوان کالای استراتژیک؛ ـ تأثیر یارانة برق بر حمایت از کشاورزی و صنعت؛ ـ تقویت سرمایهگذاری در این بخش و غلبه بر مقاومت دیرپای آن در منطقة مالکیت دولتی؛ ـ رعایت استاندارد، کاهش آلودگی، حفظ منابع طبیعی.
تجارت برق در WTO شاید در اولین برخورد به نظر برسد که برق هنوز در هیچ کجای جهان به عنوان یک کالای صادراتی مطرح نیست و حداکثر کشورهای مجاور با داشتن ساعات پیک متفاوت یا فصلهای مختلف برای اوج مصرف، به مبادلة برق دست میزنند و بین صادرات و واردات برق آنها تعادل برقرار است.
اهمیت یافتن انرژی برق و تجارت کالای برق در سطح جهانی، و ورود کشورهای نفتخیر و دارای ذخایر گاز به سازمان جهانی تجارت موجب شده است مباحث انرژی به طور عام و الکتریسیته به صورت خاص در WTO شفافتر شود و ضرورت پرداختن به این مباحث بیش از پیش احساس گردد."