چکیده:
هدف این مقاله بررسی اثرات کلان الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) به صورت
کمی است. برای این منظور از یک الگوی تعـادل عمـومی قـابل محاسبه (CGE) [2] استفاده
میشود. نتایج بدست آمده نشان میدهد که الحاق به WTO موجب افزایش درآمد ملی به
میزانی کمتر از نیم درصد خواهد شد که حدود دو پنجم آن به امتیازات حاصل از دسترسی
به بازارهای صادراتی مربوط میشود. آثار الحاق بر مصرف خصوصی و سرمایهگذاری کل
بسته به نحوه صرف درآمد حاصل از حذف سوبسید ارزی متفاوت است. اخذ امتیاز دسترسی به
بازارهای جهانی به تنهایی میتواند موجب افزایش 17 درصدی صادرات غیرنفتی ایران
گردد. اما در چشماندازی وسیعتر مشاهده میشود که صادرات غیرنفتی ایران بیش از آن
که تحت تأثیر الزامات WTO و
امتیازات حاصل از الحاق به آن قرار داشته باشد، به سیاستهای داخلی از جمله صادرات
نفتی و چگونگی مدیریت درآمدهای آن وابسته است. مشخصا تقویت پول ملی حاصل از افزایش
صادرات نفتی میتواند به شکل سوبسید به واردات و مالیات بر صادرات عمل نماید و در
نتیجه سایر سیاستها برای توسعه صادرات را در حاشیه قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"از جمله آن که با فرض مفید بودن الحاق ایران به WTO، منافع قابل انتظار (مثلا برحسب درآمد ملی و یا رشد صادرات غیرنفتی) چه میزان است؟ از الزامات گوناگون الحاق کدامیک دارای بیشترین اثر است؟ در این فرآیند کدامیک از بخشهای اقتصادی کشور منتفع و کدام متضرر میشوند؟ و سرانجام این که موضوع نفتی بودن اقتصاد ایران یعنی سهم بالای صادرات نفت در درآمدهای ارزی کشور و نقش کلیدی آن بر درآمد دولت چه تفاوتی در نتایج حاصله در مقایسه با اقتصادهای غیرنفتی ایجاد مینماید؟ یافتن پاسخ مناسبی برای این گونه پرسشها سیاستسازان را قادر میسازد که اهمیت نسبی هر یک از سیاستها را تعیین نمایند و حداقل و حداکثر فایده یا زیانی که از اجرای هر یک از سیاستها میتوان انتظار داشت را مشخص کنند.
با این وجود تجزیه سناریوی الحاق 1 به سیاستهای تشکیلدهنده آن، برآورد تأثیرات کمی هر یک از آنها و کنکاش در علل بزرگی و کوچکی تأثیرات، آشکار میسازد که با توجه به سهم نازل صادرات غیرنفتی از کل صادرات ایران، کوچکی امتیازی که از پیوستن به WTO نصیب این صادرات غیرنفتی اندک میگردد و با مد نظر داشتن اثر سیاست یکسانسازی نرخ ارز بر تقویت پول ملی، که تمامی سیاستهای دیگر را تحت الشعاع خود قرار میدهد، عدم افزایش صادرات غیرنفتی در نتیجه الحاق به سازمان تجارت جهانی هیچ جای شگفتی ندارد."