چکیده:
با توجه به نیاز مبرم مدیران وزارت بازرگانی به مدلی برای ارزیابی سازمانهای
استانی متبوعه، طراحی مدلی کمی برای ارزیابی و رتبهبندی سازمانهای بازرگانی
استانی با روشهای تصمیمگیری چندشاخصة[1] جبرانی مانند SAW[2] ، TOPSIS[3]،
تاکسونومی کلاسیک و تاکسونومی غیرکلاسیک، مهمترین هدف پژوهش حاضر است[4].
اولویتبندی سازمانهای بازرگانی استانی، مستلزم شناسایی شاخصههای مؤثر در
رتبهبندی جامع گزینههای مذکور است. با مطالعة ساختار، حدود وظایف و مسئولیتهای
سازمانهای بازرگانی استانی و الگوهای ارزیابی سازمانهای مشابه در نهایت هفت
شاخص؛ درصد کارکنان رسمی به کل
کارکنان، میزان تحصیلات کارکنان، تعداد کارکنان، درصد واحدهای متخلف شناسایی شده به
دفعات بازرسی، درصد تخلفات اقتصادی کشف شده به دفعات بازرسی، میزان بودجه و کیفیت
خدمات پایگاههای اطلاع رسانی، بر اساس نظر کارشناسان به عنوان شاخصهای پژوهش حاضر
از میان خیل عظیم معیارها انتخاب شده است. پس از آن بر اساس فنون نرم تصمیمگیری،
به طراحی مدل تحقیق پرداخته شده است.
با فراغت از طراحی مدل، در بازة زمانی مفروض (سال 1382)، دادههای خام برای
اندازهگیری شاخصها از طریق مصاحبه، اسناد و مدارک و پرسشنامة آماری گردآوری و
با انجام پردازشهایی چند، در قالب مدل قرار گرفتهاند. برای واکاوی[5] نتایج تحقیق
از آزمون ضریب همبستگی رتبهای[6] و ضریب تغییرات[7] استفاده شد و معلوم شد که
تکنیک تاکسونومی غیرکلاسیک، سازگارترین روش ارزیابی سازمانهای بازرگانی استانی با
رویکرد MADM میباشند. روش مذکور، بر اساس مبانی نظری خود در سه مرحله با شناسایی
هفت سازمان بازرگانی استانی به عنوان گزینههای ناهمگن، به اولویتبندی سازمانهای
بازرگانی استانی همگن در شانزده سطح اقدام نموده است. بر همین اساس سازمان
بازرگانی استان همدان رتبة نخست را به خود اختصاص داده است.
خلاصه ماشینی:
"جدول 8- کوتاهترین فاصلة اقلیدسی بین گزینهها- مرحلة دوم فاز ردهبندی ردیف گزینهها کوتاهترین فاصله 1 آذربایجان شرقی 9/1 2 آذربایجان غربی 04/2 3 اردبیل 4/1 4 اصفهان 9/1 5 ایلام 9/1 6 بوشهر 8/1 7 چهارمحال و بختیاری 25/1 8 خراسان 95/2 9 خوزستان 4/2 10 زنجان 4/1 11 سمنان 7/2 12 سیستان و بلوچستان 63/1 13 کردستان 25/1 14 کرمان 9/1 15 کرمانشاه 8/0 16 کهکیلویه و بویراحمد 8/1 17 گلستان 84/1 18 گیلان 96/1 19 فارس 3/4 20 قزوین 95/2 21 قم 95/3 22 لرستان 8/0 23 مازندران 9/2 24 مرکزی 95/3 25 هرمزگان 63/1 26 همدان 9/1 27 یزد 9/1 بر این اساس، سازمانهای بازرگانی استانهای فارس، قم و مرکزی (گزینههای 19، 21 و 24) که کوچکترین فاصلة اقلیدسی آنها با سایر گزینهها بترتیب 3/4، 95/3 و 95/3 میباشد در حدود اطمینان تعریف شده قرار نمیگیرند خود خوشة دیگری تشکیل میدهند.
در تحقیق حاضر، میزان همبستگی نتایج تکنیکهای تاکسونومی کلاسیک و غیرکلاسیک، 882/0 میباشد که با ترکیب نتایج تکنیکهای یاد شده با روش POSET[27] (این تکنیک بر اساس روشی است که توسط داشنیک و میلر[28] ارائه شد)، 21 گزینة همگن در شانزده سطح زیر اولویتبندی شدند : سطح اول: سازمان بازرگانی استان همدان سطح دوم: سازمان بازرگانی استان آذربایجان غربی سطح سوم: سازمانهای بازرگانی استانهای سمنان، کرمان و یزد سطح چهارم: سازمان بازرگانی استان کردستان سطح پنجم: سازمان بازرگانی استان بوشهر سطح ششم: سازمان بازرگانی استان گلستان سطح هفتم: سازمان بازرگانی استان آذربایجان شرقی سطح هشتم: سازمان بازرگانی استانهای خوزستان، کهکیلویه و بویراحمد و گیلان سطح نهم: سازمانهای بازرگانی استان اصفهان سطح دهم: سازمان بازرگانی استان زنجان سطح یازدهم: سازمان بازرگانی استان قزوین سطح دوازدهم: سازمان بازرگانی استان هرمزگان سطح سیزدهم: سازمانهای بازرگانی استان لرستان سطح چهاردهم: سازمانهای بازرگانی استانهای اردبیل و کرمانشاه سطح پانزدهم: سازمان بازرگانی استان سیستان و بلوچستان سطح شانزدهم: سازمان بازرگانی استان خراسان پیشنهادات پژوهش با توجه به نتایج حاصله، پیشنهادات تحقیق به شرح زیر است: لازم است مدیریت سازمانهای فاقد پایگاه اطلاعرسانی، با توجه به مبانی قانونی و خواست اربابرجوع، به پیاده سازی نظام اطلاع رسانی، ایجاد بانک اطلاعاتی و پشتیبانی نرمافزاری و سختافزاری (بهنگام سازی)، توجه کافی مبذول دارد."