چکیده:
در این مطالعه به بررسی اثرات پویای تکانههای نفتی بر روی متغیرهای اقتصادی با
استفاده از مدل خودتوضیح برداری ساختاری (SVAR) پرداخته شده است. به منظور شناسایی
تکانههای ساختاری از روش محدودیتهای بلندمدت بلانچاردـکاه استفاده شده و نتایج
حاصل از برآورد مدل برای ایران با سه کشور صادرکننده نفت (اندونزی، کویت و
عربستانسعودی) که شرایط اقتصادی مشابهی دارند مقایسه گردیده است. در این مطالعه با
استفاده از دادههای سالانه طی دوره 2003ـ1960 به تجزیه و تحلیل اثرات متقابل پویا
از تکانههای ایجاد شده در الگو با استفاده از تجزیه واریانس خطای پیشبینی (FEVDs)
و توابع عکسالعمل آنی (IRFs) انجام گرفته است.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهند که درجه برونزایی قیمت نفت در عربستانسعودی
و کویت نسبت به ایران و اندونزی پایینتر است. همچنین
تکانه قیمت نفت مهمترین منبع نوسانات تولید ناخالص داخلی و واردات در عربستان و
ایران است، در حالیکه در اندونزی و کویت تکانه واردات اصلیترین منبع تغییرات این
دو متغیر میباشد. وابستگی و آسیبپذیری اقتصاد نسبت به درآمدهای نفتی به ترتیب در
عربستانسعودی و ایران بیشتر از دو کشور دیگر میباشد. نتایج مذکور را میتوان به
سیاستهای اقتصادی صحیح در دو کشور اندونزی و کویت و به ویژه استفاده از ساز وکار
صندوق ذخیره ارزی در کویت نسبت داد. اثر تکانه قیمت نفت بر روی واردات، تولید
ناخالص داخلی و شاخص قیمتها در همه کشورها مثبت بوده و باعث افزایش آنها میگردد.
در مجموع میتوان اظهار داشت تکانههای خارجی اصلیترین منبع تغییرات تمام متغیرها
در بلندمدت میباشند.
خلاصه ماشینی:
"3. دادهها و محدودیتهای بلندمدت در این مطالعه تأثیر تکانههای نفتی بر روی متغیرهای کلان اقتصادی بر اساس یک الگوی VAR ساختاری شامل پنج متغیر قیمت نفت، واردات، تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز حقیقی و شاخص قیمتها برای چهار کشور ایران، اندونزی، کویت و عربستان سعودی بررسی و مقایسه شده است.
مقایسه نتایج مربوط به تجزیه واریانس خطای پیشبینی تولید ناخالص داخلی نشان میدهد که در عربستان و ایران تکانه قیمت نفت اثرات به مراتب بیشتری در نوسانات تولید داشتهاند و میتوان چنین استنباط کرد که آسیبپذیری این کشورها نسبت به تغییرات قیمت نفت و رابطه مبادله بالاست.
تکانه قیمت نفت بیشترین سهم را در بلندمدت (به طور متوسط 31% ) در تغییرات نرخ ارز واقعی در ایران را دارد؛ که دوباره آسیبپذیری اقتصادکشور در مقابل تغییرات قیمت نفت و نقش انفعالی سیاستهای ارزی را نسبت به آن نشان میدهد، در حالیکه در اندونزی تکانه تقاضا با سهمی معادل 41% بیشترین اهمیت را در توضیح این نوسانات داشته است که با الگوی نظری ارائه شده در بخش دوم سازگار است.
مقایسه نتایج توابع عکسالعمل آنی برای چهار کشور حاکی از آن است که تأثیر تکانه قیمت نفت بر روی شاخص قیمتها در عربستان، ایران و اندونزی مثبت بوده و باعث افزایش آنها میگردد ولی اثر چندان مهم و مشخصی بر شاخص قیمتها در کویت ندارد.
همچنین نتایج حاصل از توابع عکسالعمل آنی نشان میدهد که تأثیر تکانه قیمت نفت بر روی شاخص قیمتها در عربستان، ایران و کویت مثبت بوده و باعث افزایش آنها میگردد ولی اثر چندان مهم مشخصی بر شاخص قیمتها در کویت ندارد."