چکیده:
مقارن با ظهور اسلام، عرب را روحیه تعصب قبیله ای کورکورانه و فخر فروشی نژادپرستانه بود. رسول خدا(ص) در طول رسالتش، تلاش فراوانی در زدودن این خصلت داشت، اما پس از رحلت ایشان امت از سیره نبوی(ص) روی گردان شد. امام علی(ع) چون بر مسند خلافت تکیه زد، با این معضل روبه رو بود، این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که رهیافت های امام علی (ع) در رویارویی با عصبیت قبیله ای و نژادی چگونه بود؟ به نظر می رسد ایشان دو راهبرد نظری و عملی- همچنان که در اصلاح هر انحرافی لازم است- در پیش گرفتند. در راهبردهای نظری به تبیین ریشه های نژادپرستی و زمینه های شکل گیری آن پرداخته، خودبرتربینی، وسوسه های شیطان و قیاس خود با دیگران را عوامل روحی و روانی و پیروی از بزرگان کوتاه اندیش و رفاه زدگی را زمینه های شکل گیری تعصب و تبعیض بیان داشتند. در راهبردهای عملی، امام علی (ع) سه راهبرد احیای جایگاه حقوقی و اجتماعی گروه های مورد تبعیض، عدالت اقتصادی و انتقال مرکز حکومت از مدینه به کوفه را به کار گرفتند.
The advent of Islam coincided with the Arabs’ blind morale of tribal fanaticism and racialist arrogance. During his Prophetic Mission، the Apostle of Allah (S.A.W.) made great endeavor to remove this practice، but after his departure، the umma turned their back on the sīra of the Prophet (S.A.W.). When Imam ‘Alī (A.S.) succeeded to the Caliphate، he faced with this recondite problem. The present article seeks to answer the question as to what approaches Imam ‘Alī (A.S.) used to confront the tribal and racial fanaticism. It seems that he adopted two theoretical and practical strategies – as is necessary correction of any deviation. In theoretical strategies، the Imam (A.S.) clarified the origins of racism and the backgrounds of its formation، and stated the self-superiority، satanic temptation and comparing oneself with others to be the psychological and mental elements of fanaticism and discrimination and following the feeble-minded dignitaries and seeking welfare as the background for its formation. In practical strategies، Imam‘Alī (A.S.) employed three strategies of reviving the legal and social status of the discriminated groups، economic justice، and the transfer of the seat of Islamic rule from Makka to Kūfa.
خلاصه ماشینی:
1- راهبردهای امام علی در رویارویی با تبعیض نژادی برابر با شماری از روایات، امام علی پیش از تکیه زدن بر مسند خلافت در مقابل تبعیضات حکومت، موضعگیری داشته است؛ کلینی با سند خود از امام صادق نقل می کند: موالی (اسیران آزاد شده) نزد امام علی آمده، از عرب شکایت کردند و گفتند: رسول خدا( در تقسیم اموال، ما و عرب را یکسان مینگریست، سلمان و بلال و صهیب را به ازدواج (با زنان عرب) درمی آورد، اما اینان ما را محروم ساخته میگویند: ما چنین نمیکنیم.
"/> راهبردهای امام علی برای مقابله با تبعیض نژادی و تعصبات قبیلهای در دو بخش راهبردهای نظری و عملی قابل تحلیل و ارزیابی است؛ امام در راهبردهای نظری، ریشهها و منشأ نژادپرستی را نمایانده، معیار و ملاک واقعی برتری انسانها نسبت به یکدیگر را-که به بوته فراموشی سپرده شده بود- یادآور شدند و در راهبردهای عملی، راهبرد «احیای جایگاه حقوقی و اجتماعی گروههای مورد تبعیض»، راهبرد «عدالت اقتصادی» و راهبرد «انتقال مرکز حکومت از مدینه به کوفه» را در پیش گرفتند.
1-1-1- تبیین ریشههای نژادپرستی هر اندیشه و فکری که در انسان صورت میبندد و هر فعلی که از او صادر میشود، ناشی از علل و عواملی است، بینش و منش نژادپرستانه نیز مستثنای از آن نمی باشد، با تجزیه و تحلیل سخنان امیرمؤمنان میتوان ریشههای نژادپرستی را به دو دسته عوامل روحی و روانی و عوامل بسترساز تقسیم کرد: 1-1-1-1- عوامل روحی و روانی مقصود عواملی هستند که منشأ آنها، طرز تفکر و روحیه خاص شخص نسبت به خود و دیگران است؛ این عوامل برابر با رهنمودهای امام علی عبارتاند از: الف) خودبرتربینی، ب)وسوسه های شیطان، ج)قیاس.