چکیده:
در نظریه های جدید اجتماعی، فضا؛ تولیدی اجتماعی است که همه ارکان جامعه در تولید آن نقش دارند. بنابراین همچون سایر تولیدات اجتماعی، قدرت می تواند در ایجاد و اداره آن دخیل باشد و می توان گفت که فضا نقطه تلاقی قدرت محسوب می شود. تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی یکی از تکنولوژی های سیاسی قدرت است که هدف آن کنترل و اداره فضاهای عمومی است. به تاسی از ایده های فوکو، مساله اصلی این مقاله مقاومتی است که در مقابل تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی شکل می گیرد. علاوه بر فوکو، برای نشان دادن زوایای اعمال قدرت از طریق فضا، نظریه هنری لوفور مورد توجه قرار گرفته است و در نهایت برای روشن کردن اهمیت موضوع جنسیت در این مساله، به دیدگاههای جودیت باتلر مراجعه شده است. برای پاسخ به پرسش های تحقیق، روش تحقیق کیفی و به طور خاص مشاهده و مصاحبه استفاده شده است. در اینجا تجربه زیسته 16 دانشجوی دختر دانشگاههای شهر تهران بررسی شده است. طبق یافته های این تحقیق، اعمال تکنیک های انضباطی فضا در سطح دانشگاها به خلق سوژه مطیعی که صرفا مصرف کننده فضا باشد منجر نشده ، بلکه مصرف کننده ای از فضا شکل گرفته است که برای تحقق خواسته هایش در فضاهای عمومی تلاش و تقلا می کند.
خلاصه ماشینی:
پرسشی که نویسندگان این مقاله را به انجام تحقیقی در این خصوص واداشته است این است که رویکرد کاربران (در اینجا دانشجویان ) در این فضای تفکیک شده (در اینجا دانشگاه ) نسبت به بازنمود فضا١ چیست ؟آیا اداره کنندگان فضا موفق شده اند سوژه ای بسازند که مطیع و فرمانبر این فضای پنداشته ٢ و طراحی شده باشد و مطابق با اهداف در نظر گرفته شده برای آن ، چنین فضایی را مصرف کند؟ ادبیات نظری قدرت ٣ ممکن است پدیده دشواری برای مشاهده باشد اما خود را در فضا٤و از طریق آن عیان می سازد؛ به عبارت دیگر قدرت از طریق فضا و به واسطه آن بر انسان ها اعمال می شود و از طریق طبقه بندی افراد و دادن ویژگی هایی به آنها بر حسب سن ، جنس نژاد، قومیت ، طبقه و غیره آنها را در فضاهای معین توزیع می کند و بااین ابزار به کنترل اعمال و رفتارهای افراد می پردازد و در نتیجه بدین شکل ،فضا وسیله ای برای کنترل و در نتیجه سلطه و قدرت می شود.
لازم به توضیح است از آنجا که عنوان کلی این تحقیق ، زنان و فضاهای شهری و در سطحی دیگر زنان و تفکیک جنسیتی فضا می باشد و با در نظر گرفتن مقوله جنسیت مستتر در تفکیک جنسیتی فضا محققین به صورت تعمدی نمونه های خود را فقط از بین دانشجویان دختر این دانشگاه ها انتخاب نموده اند تا نتیجه پژوهش صرفا انعکاس تجربه زیسته و نحوه عملکرد دانشجویان دختر در برابر این سیاست فضایی باشد، با ذکر این نکته که به طور یقین مطالعه مردان نیز در این باب بر قوت کار خواهد افزود.