چکیده:
این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که چگونه مخاطبان جوان شبکه های خاص ماهواره ای فارسی زبان به خوانش پیام های ارتباطی این شبکه ها می پردازند و چه نوع قرائت و خوانشی از این پیام ها دارند. برای پاسخ به این سوال این مطالعه از رویکرد تحلیل دریافت و مدل رمزگذاری و رمزگشایی استوارت هال استفاده کرده است. این رویکرد بر این اصل استوار است که مخاطبان هنگامی که در برابر پیام های رسانه های جمعی قرار می گیرند بر اساس زمینه های اجتماعی و فرهنگی خود به صورتی فعالانه متون رسانه ای را قرائت و دریافت می کنند. بر اساس این دیدگاه متون رسانه ای از قابلیت چند معنایی بهره مند هستند و افراد بر اساس زمینه های شناختی، اجتماعی و هویتی که دارند معنای خاصی از این متون دریافت می کنند. این مطالعه با اتخاذ روش تحلیل گفتمان و از طریق تکنیک مصاحبه عمقی، در پایان نشان می دهد که شرایط فرهنگی و هویتی مخاطبان مورد مطالعه در نحوه پذیرش و دریافت پیام ها بسیار موثر است. نتایج این تحقیق با توجه به شرایط خاص تلویزیون های ماهواره ای در ایران و همچنین با توجه به فرهنگ و هویت پیوندی مهاجران ایرانی که عمدتا تولیدکنندگان برنامه های شبکه های ماهواره ای فارسی زبان هستند، حاوی دلالت های نظری ویژه است
خلاصه ماشینی:
مطالعه پیش رو با توجه به وضعیت ویژه استفاده ماهواره در ایران به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که مخاطبان برنامه های شبکه های فارسی زبان ماهواره ای تا چه اندازه تحت تأثیر این برنامه ها هستند؟ آیا پیام های ارتباطی این برنامه ها را منفعلانه دریافت می کنند، یا فعالانه دست به گزینشگری می زنند؟ در معنای دیگر، پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا مخاطبان برنامه های شبکه های فارسی زبان ماهواره ای می توانند معانی پنهان و ایدئولوژیک این برنامه ها را دریافت کنند و به آنها پی ببرند، و از سوی دیگر در مقابل آنها چه عکس العملی نشان می دهند؟ به این نکته باید اشاره کرد که امروزه شبکه های ماهواره ای از نظر تعداد و همچنین رشد فصلنامه علمی -پژوهشی استفاده کنندگان ، تبدیل به یکی از دغدغه های مهم مسوئلان جموهری اسلامی ایران شده است .
قرائت های متفاوت یکی از نتایج هویت های متفاوت و زمینه های گوناگون اجتماعی و فرهنگی افراد است (ویلیامز، ١٣٨٥: ١٢٠، تاجیک ، ١٣٨٤: ٢١١)، به همین دلیل در این مطالعه با توجه به این که به نحوه دریافت شبکه های ماهواره ای فارسی زبان می پردازد، ضروری است به بحث در رابطه با هویت در دنیای جدید نیز توجه شود.
به طوری که بعضی از افراد مورد مطالعه اذعان داشته اند که تنها دلیل استفاده از ماهواره برای فصلنامه علمی -پژوهشی آنها استفاده از شبکه های سیاسی است .