چکیده:
تفسیر تنزیلی یکی از روش های جدید تفسیری است که در چند دهه اخیر مورد توجه گروهی از مفسران قرآن کریم قرار گرفته است . رویکرد به تفسیر تنزیلی نوعی برگشت به روش تفسیر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تعلیم و تفسیر طبیعی آیات همگام با نزول و مصحف حضرت علی علیه السلام دانسته شده و مفسران این روش معتقدند این روش به دلیل نوع نگاه ترتیب نزولی به قرآن ، دستاوردهای جدید و مهمی را در بر داشته و گشوده شدن باب های جدید و کاربردی از دانش قرآنی مورد نیاز جامعه انسانی امروز را در پی خواهد داشت . گروهی از مفسران تنزیلی تاکید دارند که با تفسیر همگام با نزول میتوان به یافته های مهمی در شناخت سیر تغییر و تحول مخاطبان ، جامعه و چگونگی حل بحران های فرهنگی امروزی دست یافت ، که این یافته ها میتواند ما را در دستیابی به الگویی کاربردی برای حل چالش های مدیریتی و فرهنگی امروز جامعه اسلامی، یاری رساند. چالش - هایی جدی در مسیر اثبات این روش تفسیری و دستیابی به فوائد آن مد نظر مفسران تنزیلی وجود دارد. از آنجا که این روش تفسیری در برابر روش متداول تفسیر مصحفی با پیشینه بیش از چهارده قرن ، قد علم کرده است ، مورد مناقشه و تردید جدی بسیاری از دانش پژوهان قرآنی قرار گرفته است . در این پژوهش سعی شده است با چینش مبانی، معرفی و ارزیابی پیشینه ، بررسی دلایل مخالفان و موافقان و فوائد و دستاوردهای احتمالی، به چالش های موجود، پیش رو و بایسته هایی که مفسران این روش باید به آن توجه داشته باشند، پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
"مقدمه الف ) درآمد تفسیر به ترتیب نزول یا همان تفسیر تنزیلی از لحاظ وجود تفاسیر روشمند و مدون ، پیشینه ای مستحکم ندارد؛ اما بر اساس دلایل متقنی که موافقان اقامه نموده اند، پیشینه این روش تفسیری به عصر نزول قرآن و تعلیم و تفسیر تدریجی مفاهیم قرآن توسط پیامبر گرامی اسلام و در نهایت به تدوین و ارائه مصحف حضرت علی علیه السلام میرسد.
مفسران تنزیلی معتقدند تفسیر تنزیلی با اینکه گرایشی نو به تفسیر است ؛ اما در این سبک منابع و ابزار تفسیری با تفسیر متداول مصحفی هیچ تفاوتی نمی کند، بلکه در این روش مفسر تنها با تغییر چینش آیات موضوع مورد مطالعه ، تلاش خواهد کرد تا به دریافتی روشن تر از آیات دست یابد و پاسخ های قابل دریافتی که تنها در این سبک به دست میآیند را از قرآن استخراج کند؛٨ اما میتوان جداول ترتیب نزول را یکی از مهم ترین ابزار تفسیر تنزیلی دانست که در تفسیر ترتیبی یا مد نظر نیست و یا از اهمیت بالایی برخوردار نیست .
تلاش مشکور شخصیت والای حوزه علوم قرآنی حضرت علامه معرفت در جلد اول التمهید در ارائه و تثبیت جدول ترتیب نزول و دفاع از آن ، عدم پذیرش حتی یک روایت یا دیدگاه بر خلاف آن ، پاسخ به تمام اشکالات و شبهات موجود پیرامون این ترتیب ، ارائه یک جدول نزول بر پایه محکم ترین گزارش های موجود و دفاع همه جانبه از مکی و مدنی بودن سوره ها در این جدول و نمایاندن یک ساختار ترتیب نزول متقن مبتنی بر ادله عقلی و نقلی، اقدامی بی بدیل و تحسین بر انگیز در استوار ساختن مبانی تفسیر تنزیلی است ."