چکیده:
دشت لاور در شمال بندرعباس یکی از اراضی حاصل خیر منطقه به شمار می رود و تنها منطقه ای است که به طور گسترده در آن اقدام به کشت گندم می شود. لیکن خشکسالی ها و کمبود آب یکی از مهم ترین عواملی است که منجر به آسیب های فراوان به کشاورزان منطقه شده است، به ویژه تناوب خشکسالی و عدم اطمینان در به زیر کشت بردن اراضی منجر به ترک منطقه و مهاجرت و حاشیه نشینی در اطراف شهر بندرعباس و پیامدها و مخاطرات ناشی از آن از یک سو و از طرف دیگر وجود اراضی گسترده و حاصل خیر و استفاده بهینه از رواناب های جاری، موجب گردیده انجام سیاست های کنترل و بهره برداری از آب های سطحی و مهار آن ها به منظور تقویت آب های زیرزمینی اجتناب ناپذیرباشد. طرح احداث سد خاکی لاور با هدف اثر گذاری مثبت اقتصادی و اجتماعی در منطقه به اجرا در آمده است. این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر سد خاکی لاور فین بر تغذیه آب های زیر زمینی در پایه های زمانی مختلف استفاده شده و پارامترهایی از قبیل تغییرات سطح تراز آب های زیرزمین، تهیه هیدروگراف معرف و نیز مقایسه متوسط بارش سالیانه منطقه با سطح تراز آب های زیرزمینی مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفت. نتایج این پژوهش بیانگر این است که سطح اب های زیر زمینی در دوره زمانی مورد مطالعه سیر صعودی داشته به طوری که بیشترین مقدار در چاه پیزومتری شماره چهار به میزان 2.7 متر می باشد. اولین بهره برداران احداث سد لاور کشاورزان منطقه می باشند که برای اهداف زراعی و توسعه کمی و کیفی به کشاورزی خود نیازمند بهره برداری از آب ذخیره شده در پشت سد و نیز آب های زیرزمینی می باشند. اجرای این طرح می تواند الگویی باشد برای مناطق مشابه که در منطقه مورد مطالعه و مناطق مجاور فراوان دیده می شود. به نتایج جنبی احداث سد می توان پرورش آبزیان در دریاچه سد، جلب توریسم و گردشگری محلی، تغییر اکوسیستم در جهت مثبت نیز اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
ليکن خشکساليهـا و کمبـود آب يکي از مهم ترين عواملي است که منجر به آسيب هاي فراوان به کشاورزان منطقه شده اسـت ، به ويژه تناوب خشکسالي و عدم اطمينان در به زير کشت بردن اراضي منجر به ترک منطقـه و مهاجرت و حاشيه نشيني در اطراف شهر بندرعباس و پيامدها و مخاطرات ناشـي از آن از يـک سو و از طرف ديگر وجود اراضي گسترده و حاصل خيز و استفاده بهينه از روانآب هـاي جـاري، موجب گرديده انجام سياست هاي کنترل و بهره برداري از آب هاي سطحي و مهـار آن هـا بـه منظور تقويت آب هاي زيرزميني اجتناب ناپذير باشد.
به اين منظور از آمارهاي مربوط به سطح تراز آب هـاي زيرزمينـي در پايـه هـاي زماني مختلف استفاده شده و پارامترهايي از قبيل تغييرات سطح تراز آب هاي زيرزمين ، تهيـه هيدروگراف معرف و نيز مقايسه متوسط بارش ساليانه منطقه با سطح تراز آب هاي زيرزمينـي مورد ارزيابي و مطالعه قرار گرفت .
منطقه مورد مطالعه شامل کوه ، تپه ماهور، دشت دامنه اي ،تراس هايآبرفتي، تيپ اراضي مخلوط و اجزايواحد اراضيمتفرقه ميباشدکه ويژگيهاياين واحدهادرجدول ٤آورده شده است (مرکزتحقيقات منابع طبيعي،١٣٨٦).
مواد و روش ها دراين پژوهش ازداده هايزيراستفاده گرديد: -آمارتغييرات سطح ترازآب هاي زيرزميني(شرکت آب منطقه اي،١٣٨٨)؛ -آمارمنابع آب وچاه هايکشاورزيدشت (شرکت آب منطقه اي،١٣٨٨)؛ -آماراطلاعات موجوددراداره کل منابع طبيعياستان هرمزگان وبرداشت هايصحرايي ؛ -آمارايستگاه هايهواشناسيموجوددرمنطقه (اداره کل هواشناسي،١٣٨٨).
مطالعات انجام شده دراين حوضه مربوط به اداره کل منابع طبيعـياسـتان هرمزگـان وآمـارواطلاعـات برداشت شده توسط شرکت آب منطقه اي اين استان ميباشد.
پس ازجمع آورياطلاعات ازارگان هايفوق الذکرو اصلاح داده هايناقص ،نقشه موقعيت چاه هايمشاهده ايونمونه برداريدرمحدوده مطالعاتيبااسـتفاده ازنقشـه هـاي توپوگرافي٥٠٠٠٠:١وبازديدهايصحراييواستفاده از GPSتهيه شدپس ازآن بـااسـتفاده ازداده هـايمربـوط بـه سطح ترازآب هاي زيرزمينيومتوسط بارش ساليانه ونيزنقشه هايتوپوگرافياقدام به تهيه هيدروگراف معرف منطقه موردمطالعه درطيسال هاي١٣٧٠تا١٣٨٨گرديد.