چکیده:
این مقاله رابطهای نظری تعیین کرده که سهم مصرف در تولید را با سهم واردات و
صادرات در تولید مرتبط میکند. رابطه مزبور برای هر یک از اقلام کالاهای کشاورزی
بهطور متوسط در طول دوره زمانی 99-1995 برای هر کدام از اعضای اکو محاسبه شده است.
نتیجة حاصله این که اولا سازمان اکو در تجارت محصولات کشاورزی با کسری تجاری
مواجه بوده زیرا تعداد محصولات کشاورزی وارداتی به صادراتی آن برابر با دو میباشد.
ثانیا در مورد اکثر کالاهای کشاورزی وارداتی و استراتژیک سیاسی، در بین اعضای اکو،
کشورهای بالقوه صادرکننده برای جبران نیازهای وارداتی کشورهای عضو دیگر وجود ندارد.
عمده اقلام وارداتی بیش از 90 درصد اعضای اکو شامل کالاهایی نظیر: گندم، ذرت،شکر
خام، روغن آفتابگردان و روغن سویا میباشد که موجب وابستگی آنها به کشورهای عمدة
صادرکننده است. تقاضای روز افزون جهت مصارف نهایی واسطهای، نیاز ارزی آنها را
افزایش داده که روابط خارجی این کشورها را در صحنة بینالمللی تحت تأثیر قرار
میدهد.
خلاصه ماشینی:
"2. توزیع کالاهای کشاورزی اکو برای بررسی وضعیت تجاری اقلام گوناگون محصولات کشاورزی هر عضو بهطور جداگانه و نیز بین اعضای اکو، میزان واردات، صادرات و تولید را در طول سالهای 1995 الی 1999 از دادههای آماری FAO جمعآوری کرده و میزان متوسط آنها برای کشورهای افغانستان، آذربایجان، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان محاسبه شده است.
در ترازنامة اقلام محصولات کشاورزی آذربایجان کالاهایی نظیر: گندم، برنج و سیبزمینی، سایر سبزیجات، پرتغال وسایر میوهجات وجود دارند که از نظر میزان واردات و سهم آن در تولید داخلی در بین کالاهای کشاورزی وارداتی رقم بیشتری را به خود اختصاص دادهاند (جدول 1) و کالای شکر خام بهدلیل عدم تولید در داخل میزان واردات قابل توجهی دارد (جدول 2).
محصولات کشاورزی ایران از لحاظ وضعیت تجاری در جدول (1) ارائه شده است که در آن کالاهایی نظیر: گندم، ذرت، برنج، شکر خام، روغن سویا، روغن آفتابگردان، موز، دانة روغن سویا از نظر میزان واردات و سهم آن در تولید داخلی از بقیه کالاهای کشاورزی مبادلهای وارداتی رقم بیشتری را دارند.
بهعنوان مثال، کلیه اعضای اکو از واردکنندگان عمده روغن آفتابگردان در جهان هستند و از بین 9 کشور واردکننده روغن سویا، کشورهای افغانستان، آذربایجان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان قادر به تولید داخلی آن نیستند در صورتی که کشورهایی نظیر: ایران، پاکستان، ترکیه و ازبکستان آن را در داخل تولید کرده و تنها کشور قزاقستان است که روغن سویا را بهمنظور مصرف داخلی تولید میکند."