چکیده:
در مدلهای رشد درونزا که در دو دهه اخیر توجه زیادی به آن معطوف شده است، به
عواملی فراتر از دیدگاههای سنتی و کلاسیک تأثیرگذار بر رشد اقتصادی، تأکید دارد که
از آن جمله میتوان، به تحقیق و توسعه، سرمایه انسانی، ابداعات، تنوع تولید، تنوع
مبادلات، زیر ساختها و.. اشاره کرد. به منظور کاربردی کردن مدلهای درونزا و
همچنین وارد کردن متغیرهای کلاسیک تأثیر گذار بر رشد اقتصادی، مدلهای ترکیبی را به
منظور سنجش و بررسی هر دو دیدگاه (کلاسیک و درونزا) به کار میبرند که به مدلهای
«تاحدی درونزا» معروفند.
دراین تحقیق با استفاده از مدلهای تا حدی درونزا به بررسی تأثیرگذاری تنوع
مبادلات به عنوان جانشینی قوی از تنوع تولید، در کنار عوامل دیگری نظیر سرمایه
انسانی و سرمایه فیزیکی بر رشد اقتصادی در دورة سالهای79-1359، اقدام شده است.
به منظور شناسایی تنوع تولید در دوره یاد شده ازشاخص «تنوع فینسترا»
استفاده شده است که نتایج به دست آمده از این شاخص مؤید این نکته است که تنوع در
مبادلات کشور دارای نوسان بوده است وبیشترین دوره کاهش آن مربوط به سالهای جنگ
میباشد.
در مرحله بعد، با وارد کردن متغیرهای سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی در مدل وبا روش
همگرایی بلندمدت، تأثیرگذاری آنها بر رشد اقتصادی در سالهای مورد بررسی، آزمون
گردید. نتایج بدست آمده حاکی از وجود بردارهای همگرای بلندمدت است که آثار مثبت
متغیرهای مدل را بر رشد اقتصادی نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
"تحقیق دیگری توسط فانک و راوویدل[16] تحت عنوان "تنوع تولید و رشد اقتصادی"[17] برای کشورهایOECD[18] انجام گرفته است که مدل زیر را برای 18 کشور به روش دادههای مرکب برای سالهای 96-1989 به کار گرفتهاند: (1-15) که درآن همه متغیرها نسبت به آمریکا سنجش میشوند.
2. ارائه مدل پیرو دیدگاه مدل رشد تاحدی درونزا که در آن متغیرهایی نظیر تنوع تولید ویا تنوع مبادلات تجاری در کنار متغیرهای دیگری همچون سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی قرار میگیرند تا اثرات جمعی آنها بر متغیر رشد اقتصادی آزمون گردد، از رابطه زیر برای سنجش تأثیرات متغیرها با روش همگرایی بلندمدت استفاده خواهد شد.
2-3- خلاصه نتایج آزمون دیکی-فولردرسطح متغیرها وتفاضل مرتبه اول [به تصویر صفحه مراجعه شود] * مقدار بحرانی با عرض از مبدأ 04/3- (95%) * مقدار بحرانی با روند زمانی 67/3- (95%) همانطورکه از جدول فوق پیداست، تمامی متغیرها به استثنای سرمایة انسانی،HC، در تفاضل مرتبه اول خود ساکن هستند؛ زیرا، مقادیر بدست آمده در سطح اطمینان 5% و در حداقل یکی از حالتهای با عرض از مبدأ و یا با روند زمانی، از مقدارهای بحرانی بدست آمده، نسبت به طول وقفه، بزرگتر است که نشان دهنده معنیداری نتایج آزمون ریشه واحد در تفاضل مرتبه اول متغیرها است و بنابراین میتوان نتیجه گرفت که همه متغیرها به استثنای، سرمایه انسانی از درجه انباشتگی یک میباشند و سرمایه انسانی از مرتبه دو میباشد که به منظور هم مرتبه کردن آن با سایر متغیرها میتوان بدون آنکه خللی در مدل ایجاد شود تغییرات سرمایه انسانی را که ازدرجه انباشتگی یک میباشد، وارد مدل کرد."