چکیده:
امروزه با گسترش فرایند جهانی شدن و توسعه بیش از پیش رسانهها و ارتباطات روبهروییم. در فضای کنونی رسانهها یکی از ابزارهای بسیار مهم در گستره سیاست است. در این میان امکانات رسانهای جدید همچون اینترنت و فضای مجازی، تأثیرگذاری بر افکار عمومی را که تاکنون فقط در انحصار دولتها بوده است، برای افراد و گروههای دیگر نیز ممکن کرده است. اینترنت و رسانههای مجازی سرعت تأثیرگذاری بر افکار عمومی را دوچندان کردهاند؛ زیرا فضاهای مجازی مراجعهکنندگان و مخاطبان بسیار زیادی از تمامی قشرها دارد. رسانه میتواند همزمان کارکردهای مثبت و منفی داشته باشد و افزون بر استفاده از آن برای بالا بردن سطح رفاه زندگی، همزمان برای پیشبرد هدفها و خواستههای غیرانسانی هم استفاده میشود. گروههای تروریستی و تکفیری هم نتوانستهاند از جذابیتهای آن چشم پوشند و برای پیشبرد کار خود از آن استفاده میکنند. گروههایی مانند داعش، از همان آغاز فعالیتهای خود، رسانههای گوناگون را به منظور تأثیرگذاری بر افکار عمومی و جذب نیرو بهخدمت گرفتهاند. با وجود آنکه گروههای تروریستی پیش از داعش نیز برای دستیابی به هدفهای خود از شبکههای ارتباطی استفاده کردهاند، برخلاف گروههای پیشین، داعش بهخوبی توانسته است از امکانات رسانهای موجود، برای دستیابی به هدفهای خویش بهره برد. در مقاله حاضر تلاش شده است ضمن بررسی مباحث نظری کارکرد رسانه در عصر اطلاعات و پیوند آن با سیاست، پدیده داعش و بهرهگیری آن را از شگردهای گوناگون رسانهای برای پیشبرد هدفهای خود در منطقه خاورمیانه تبیین کند. اینپژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی انجام شده است.
خلاصه ماشینی:
در این میان امکانات رسانهای جدید همچون اینترنت و فضای مجازی، تأثیرگذاری بر افکار عمومی را که تاکنون فقط در انحصار دولتها بوده است، برای افراد و گروههای دیگر نیز ممکن کرده است.
دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی مقدمه گسترش بهشدت فزآینده رسانههای نوین سبب شده است اطلاعات و مسائل سیاسی، اساسا در نهاد و حوزه رسانهها نمایان شوند، به گونهای که گاه احساس میشود بیرون از دنیای رسانهها فقط حاشیههایی از سیاست را میتوان یافت، اما نکته مهم این است که در چنین وضعیتی، تولیدات رسانهها را خود آنها مشخص نمیکنند، بلکه یک فرآیند اجتماعی ـ سیاسی باز و غیرقطعی وجود دارد که منطق سیاست را در چهارچوب رسانههای الکترونیک بازنمایی میکند؛ هرچند رسانهها نیز اغلب، به دلیل وجود پیچیدگیهای سیاسی، باید مانند سیاست، تغییر چهره دهند تا هماهنگی لازم میان این دو نهاد برقرار شود.
گسترش بهشدت فزآینده رسانههای نوین سبب شده است اطلاعات و مسائل سیاسی، اساسا در نهاد و حوزه رسانهها نمایان شوند، به گونهای که گاه احساس میشود بیرون از دنیای رسانهها فقط حاشیههایی از سیاست را میتوان یافت، اما نکته مهم این است که در چنین وضعیتی، تولیدات رسانهها را خود آنها مشخص نمیکنند، بلکه یک فرآیند اجتماعی ـ سیاسی باز و غیرقطعی وجود دارد که منطق سیاست را در چهارچوب رسانههای الکترونیک بازنمایی میکند؛ هرچند رسانهها نیز اغلب، به دلیل وجود پیچیدگیهای سیاسی، باید مانند سیاست، تغییر چهره دهند تا هماهنگی لازم میان این دو نهاد برقرار شود.
در این میان امکانات رسانهای جدید همچون اینترنت و فضای مجازی، امکان تأثیرگذاری بر افکار عمومی را که تاکنون فقط در انحصار دولتها بوده است، برای افراد و گروههای دیگر نیز ممکن کرده است.