چکیده:
در بحثهای مربوط به موضوع انرژی و نفت در دهه 1970 و 1980، توجه به مسئله تأمین
امنیت عرضه انرژی و نفت پیوسته از اهمیتی کانونی برخوردار بوده است. در دهه پایانی
سده بیستم با تجدید نظرهائی که در میزان ذخائر نفت و به ویژه نفت خلیجفارس بهعمل
آمده، همراه با نیاز رو به افزایش کشورهای پیشرفته به آن، نه تنها از اهمیت موضوع
تأمین عرضه نفت کاسته نشده بلکه در صحنه بینالمللی به صورت بسیار حساستر مطرح
گردیده است. علاوه بر آن به تازگی دو مسئله دیگر هم بر ابعاد مسائل انرژی و نفت
افزوده شده که عبارتند از:
1- تحولات سیاسی دو سه ساله اخیر در اتحاد شوروی و اروپای شرقی
2- تغییر آب و هوای جهان در اثر افزایش دیاکسید کربن موجود در جوکه ناشی از
سوزاندن سوختهای فسیلی است.
در این مقاله سعی شده است با نگرشی نوین به موضوع، ضمن تحلیل وضعیت انرژی به ویژه
سوختهای فسیلی، نگاه به آینده، بصورت تحلیلی باشد که سه مسئله فوق را در کانون توجه
خود قرار میدهد. نمایش گرافیکی، بحثها، به این پژوهش امتیازی ویژه بخشیده است.
خلاصه ماشینی:
"کاربرد معیارهای کارآئی مصرف و حفاظت انرژی در کشورهای پیشرفته، که قسمتی از آن در پاسخ به افزایش قیمتهای نفت در دهه 1970 بوده است، سهمی بنیادی در کاهش نسبت تقاضای انرژی به تولید ناویژۀ داخلی داشته است در حالی که این نسبت در کشورهائی که عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه نبودهاند در همین دوره افزایش یافته است.
بیشتر این رشد بوسیله کارخانههای برقی حاصل گشته است که سوختشان زغال بوده است و همین امر سهم مهمی در افزایش تقاضای زغال سخت به ویژه در ایالات متحده و خاور دور داشته است و این نقش برای زغالسخت همچنان ادامه خواهد یافت ولی زمستانهای ملایم میتواند بطور نسبی از مصرف زغال بکاهد و مشکلاتی از قبیل کاهش برق آبی به لحاظ پائین رفتن سطح مخازن سدها و یا تولید برق اتمی، مصرف زغال را افزایش میدهد.
] نتیجه وضعیت جدید ذخائر سوختهای فسیلی، به خصوص نفت که در آستانه دهه پایانی سده بیستم اعلام گردیده و موقعیت جغرافیائی این ذخائر، مسئله تأمین امنیت عرضه انرژی را بیش از پیش برای ایالات متحده آمریکا، اروپای غربی و ژاپن، به هر قیمتی که شده مطرح ساخته است.
بنابراین اظهار نظری قطعی در زمینه سیمای آینده انرژی و نفت در سطح بینالمللی که در رابطه با ترکیب سه موضوع تأمین امنیت عرضه، تحولات اتحاد شوروی و اروپای شرقی و تغییر آب و هوای جهان باشد نیازمند مقداری گذشت زمان میباشد در عین حال چون جایگزینی سوختهای دیگر به جای نفت تابعی از بهای نفت است اگر شرائط فعلی بازار و وضعیت بها چنانکه هست ادامه یابد، امکان این جانشینی بسیار بعید به نظر میرسد."