چکیده:
این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی آموزش شناختی مبتنی بر ذهنآگاهی بومیشده (NMBCT) و آموزش شناختی ـ رفتاری سنتی (CBT) بر نگرشهای ناکارآمد و عواطف شغلی کارکنان اجرا شد. در یک طرح پژوهشی شبه آزمایشی، تعداد 54 نفر از کارکنان شرکتهای خدماترسان آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات استان چهارمحال و بختیاری بهصورت طبقهای نسبتی تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 18 نفر) گمارده شدند و طی سه مرحله پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری چهار ماهه مقیاس نگرشهای ناکارآمد (بک و ویسمن، 1980) و عواطف شغلی (فاکس و اسپکتور، 1999) را تکمیل کردند. گروه آزمایش (1) طی هشت جلسه 120 دقیقهای NMBCT و گروه آزمایش (2) طی هشت جلسه 120 دقیقهای CBT را دریافت کردند. نتایج نشان داد که در مرحله پیشآزمون، تفاوت معناداری بین نگرشهای ناکارآمد و عواطف شغلی گروههای آزمایش و کنترل وجود ندارد؛ اما در مرحله پسآزمون و پیگیری، روشهای NMBCT و CBT در مقایسه با گروه کنترل بهصورت معناداری در کاهش نگرشهای ناکارآمد و بهبود عواطف شغلی موثر بودند (01/0 P). به علاوه، مشخص شد که روش NMBCT بر بهبود عواطف شغلی در مقایسه با روش CBT موثرتر است (01/0 P).
خلاصه ماشینی:
همانطور که گفته شد و محتوای جدول (1) نیز نشان میدهد، برای تدوین الگوی آموزش شناختی مبتنی بر ذهنآگاهی بومیشده، تلفیقی از برنامه MBSR کابات زین (2005)، الگوی شناختی ـ رفتاری استرس شغلی بامبر (2006) و «الگوی جبران فشار ناشی از تقاضا» در مشاغل خدماتی دی یانگی و دورمان (2003) به انضمام مفاهیم عرفانی ـ اسلامی بر پایه دو کتاب معتبر عین الحیات اثر علامه مجلسی (1384) و مفاتیح الحیاة اثر آیتالله جوادی آملی (1392) متناسب با محتوای جلسات و همچنین، تعدادی شعر، تمثیل و استعاره به خصوص از مثنوی مولوی (1377) و سپهری (1381) استفاده شدند.
در واقع، نتایج این پژوهش نشان داد که هر دو روش nMBCT و CBT بر بهبود میانگین نمرههای عواطف شغلی تأثیر پایدار دارند و میزان اثر نیز 38 درصد است.
CBT for Occupational Stress in Health Professionals: Introducing a Schema – Focused Approach, New York: Routledge.
Mindfulness-based Cognitive Therapy Improves Emotional Reactivity to Social Stress: Results from a Randomized Controlled Trial.
Indras Net at Work: the Mainstreaming of Using Mindfulness based Cognitive Behavior Therapy for Emotional Tolerance and Mood Relief.
Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression: A new Approach to Preventing Relapse.