چکیده:
تعیین میزان مناسب استقلال نهادی دانشگاهها موضوعی اساسی برای دانشگاهها و آموزشعالی کشور است. در این پژوهش سعی شده است با بررسی نگرش برخی از ذینفعان آموزشعالی ایران، ویژگیهای برجسته استقلال نهادی اثربخش دانشگاههای دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بهدست آید. برای جمعآوری اطلاعات علاوه بر استفاده از پرسشنامه، مدارک حقوقی نیز بررسی شد. در این تحقیق توصیفی 35 مؤلفه استقلال نهادی دانشگاهها، بر اساس نظر اندرسن و جانسون، بهکار گرفته شدند. بررسی قوانین و مقررات نشان داد که دانشگاههای دولتی ایران در هشت مؤلفه استقلال دارند. گروههای ذینفع علاوه بر تأیید استقلال در این هشت مؤلفه، خواستار استقلال در 16 مؤلفه دیگر بودند. این 24 مؤلفه در زمینههای استقلال اساسی و استقلال فرایندی قرار دارند و عمل به این نتایج، اداره کردن دانشگاههای ایران را از مدل کنترل دولتی به مدل نظارت دولتی تغییر میدهد و آنها را در فضای رقابتی داخلی و خارجی چابکتر میسازد.
Determining an appropriate level of institutional autonomy of universities is the main issue for universities and higher education in Iran. The purpose of this study was to determine the effective outstanding characteristics of institutional autonomy in public universities affiliated with Ministry of Science، Research and Technology by evaluating attitudes of certain Iranian higher education constituencies. In addition to a questionnaire for data collection، legal documents were also investigated. In this descriptive study، 35 components of university institutional autonomy which was introduced by Anderson and Johnson were used. A review of rules and regulations showed that Iran’s public universities have autonomy in 8 components. Moreover، constituencies groups demanded autonomy in 16 additional components. These 24 components are in the «substantial autonomy» and «procedural autonomy» areas. Applying these results alters the governance of public universities in Iran from «state control» model to «state supervision» model and makes them more agile in their internal and external competitive environments.
خلاصه ماشینی:
آخرين آمارها نشان ميدهد که در سـال تحصـيلي ٩٣-١٣٩٢ تعداد دانشجويان کشور ٤/٣٦٧/٩٠١ نفر و تعداد اعضـاي هيئـت علمـي ٦٨/٥٥٢ نفـر بـوده اسـت (٢٠١٤ ,Planningin Higher Education&Institute for Research ) کـه بـه شيوههاي محتلف حضوري (روزانه ، شبانه ) و نيمه حضوري و غيـر حضـوري (آمـوزش الکترونيکـي) در حـدود ١٠٠ دانشـگاه دولتـي و ٣٥٠ دانشـگاه غيرانتفـاعي و٧٤٠ مرکـز مطالعـاتي و تحقيقـاتي فعـال بودهاند (٢٠٠٤ ,Ministry of Science, Research and Technology).
در اين تحقيق علاوه بر پيمايش مذکور، براي به دست آوردن حدود اختيارات قانوني دانشگاههاي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در هر مؤلفه از حيطه هاي استقلال دانشگاهي، قوانين و مقررات مربوط به دانشگاهها و آموزشعالي ايران بررسي شد.
(Parliament) همچنين ، بخشنامه شماره ١١/٦٤٣٦ سال ٢٠٠٣ در ماده ٢در تعيين ضوابط پذيرش براي اعتبارسنجي مجلات علمي، داشتن پروانه انتشار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را ضروري ميداند Ministry) of Science, Research and Technology,Research affairs) جدول ٩- اثربخش ترين مرجع تصميم گيري در باره مؤلفه هاي حيطه تحقيق و انتشار از نظر گروههاي پاسخگو (رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و نتيجه گيري بررسي کلي تجزيه و تحليل نگرشهاي گروههاي مورد مطالعه در باره اثربخش ترين مرجع تصميم گيري در ٣٥ مؤلفه از حيطه هاي استقلال نهادي دانشگاهي نشان ميدهد که اين گروهها خواستار استقلال بيشتر دانشگاههاي کشور در ١٦ مؤلفه استقلال نهادي دانشگاهي هستند که طبق قوانين جاري، تصميم گيري در باره آنها جزو وظايف مؤسسات خارج از دانشگاه و عمدتاً جزو وظايف وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است .