چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اعتبار، وسعت و کیفیت کتابهای مرجع فارسی کودکان و نوجوانان که از سال 1385 تا 1390 برای اولین بار در ایران به چاپ رسیدهاند، صورت گرفت تا بدین وسیله میزان مطابقتشان با معیارهای کتابهای مرجع کودکان و نوجوانان مشخص شود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش بهکار رفته در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است. ابزار گردآوری دادهها، سیاههوارسی محققساختۀ مبتنی بر مرور متون و منابع است که روایی آن به تأیید صاحبنظران رسید. یافتهها: بر اساس یافتههای پژوهش، از تعداد 216 عنوان کتاب بررسی شده، 150 اثر دانشنامه، 33 اثر واژهنامه، 8 اثر سرگذشتنامه، 18 اثر منابع مرجع فوری، و 7 اثر منابع مرجع جغرافیایی بودند. بر اساس نتایج، معیارهای ارزیابی در تعداد زیادی از کتابها به صورت کاملا مطلوبی رعایت نشده بود. کتابهای تألیفیـترجمهای بیشتر از سایر کتابها معیارهای مورد نظر را رعایت کرده بودند و همچنین به جز سال 1390، در بقیۀ سالها کیفیت منابع مورد بررسی سیر صعودی داشتند. این در حالی است که تعداد کتابهای تألیفیـترجمهای تنها 6 درصد از کل کتابها را در این 6 سال تشکیل میدادند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیۀ سیاهۀ وارسی در زمینۀ ارزیابی کتابهای مرجع کودکان و نوجوانان بر اساس پیشینههای موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفادهکنندگان کتابهای مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. همچنین به تولیدکنندگان کتابهای مرجع این امکان را میدهد تا تصمیمگیری بهتری در زمینۀ تألیف کتابهای مرجع داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
"توزیع فراوانی کتاب های مرجع فارسی کودک و نوجوان ١٣٩٠- ١٣٨٥ (چاپ اول ) ردیف سال تألیفی ترجمه تألیفیـترجمه 3 29 5 1385 1 1 38 6 1386 2 2 2 8 1387 3 2 44 14 1388 4 1 11 12 1389 5 5 16 17 1390 6 جمع 216 62 140 14 جدول ١ نشان می دهد که در طول ٦ سال ، ٢١٦ کتاب مرجع کودک و نوجوان بـرای اولـین بار توسط ناشران مختلف در ایران چاپ شده اسـت و از ایـن تعـداد کتـاب هـای ترجمـه ای سـهم بیشتری را به خود اختصاص داده اند که نمودار ١ به صورت گویاتری این آمار را نشان می دهد: 50 45 40 35 تألیف 30 25 ترجمه 20 تألیف - ترجمه 15 10 5 0 1385 1386 1387 1388 1389 1390 نمودار ١.
توزیع فراوانی کتاب های مرجع فارسی کودک ونوجوان ١٣٩٠- ١٣٨٥ (چاپ اول ) همان طور که در نمودار ١ مشاهده می شود،در همۀ سـال هـا میـزان انتشـارکتاب هـای مرجـع سیر صعودی داشته است ؛ به جز سال های ١٣٨٧ و ١٣٨٩ کـه بـا نـزول یکبـارة کتـاب هـای مرجـع مواجه شده ایم که این مطلب باید علت یابی شود، هر چند مـیتـوان حـدس زد کـه بـی ارتبـاط بـا تغییرات سیاسی در جامعه نیست ."