چکیده:
با توجه به اهمیت تغییر اقلیم ، در این پژوهش تلاش شده ضـمن تحلیـل رونـد، بـه شناسـایی نوسانات حاکم بر یکی از عناصر مهم اقلیمی یعنی فشار بخار آب پرداخته شود. جهت تحلیـل روند از آزمون من -کندال و برای شناسایی نوسانات و آشکارسازی چرخه های نهـان حـاکم در سری زمانی دادههای فشار بخار آب جنـوب و جنـوبغـرب ایـران از تکنیـک تحلیـل طیـف استفاده گردید. بدین منظور از مقادیر فشار بخار آب ٢٨ ایستگاه سینوپتیک واقـع در جنـوب و جنوبغرب ایران با طول دوره آماری بیشتر از ٢٠ سال (از بدو تأسیس تا ٢٠١١) استفاده شـد. نتایج تحقیق حاکی از حاکمیت روند معنی دار نزولی در اکثر ایستگاهها بود؛ بـه طـوریکـه ایـن روند کاهشی منطبق بر بلندیهای زاگرس و روند معنـی دار افزایـشی در حاشـیه خلـیج فـارس مشاهده شد. با اعمال تحلیل طیـف بـر روی دادههـای فـشار بخـار آب در سـطح ٩٥ درصـد اطمینان، چرخه های متعدد حاصل گردید؛ به طوریکه چرخه های سینوسـی معنـی دار ٣-٢، ٤ و ١٥-٧ ساله از عمومیت بیشتری برخوردار بودند. نتایج نشان از حاکمیت چرخـه ٣-٢ سـاله در منطقه بود که بیشترین تکرار در سری زمانی فشار بخار آب را به خـود اختـصاص داده اسـت . توزیع فـضایی ایـن چرخـه بیـشتر در نزدیکـی سـواحل خلـیج فـارس مـشاهده گردیـد. اکثـر دانشمندان، وقوع چنین چرخه ای را ناشی از آل نینو – نوسانات جنـوبی (ENSO) و تغییـرات دوسالانه (QBO) الگوی بزرگ مقیاس گردش عمومی جو و جریانات مداری می دانند.
Introduction: Identification and analysis of time-series behavior of the climatic elements and processes upon them are the basic factors of climatology science and has an important role in management and environmental planning. In general، the behavior of climatic elements are observed in 3 form: Trend، Oscillation and Fluctuation. These behaviors will help us to identify more the climate change. Today by changing more the trend of climatic elements، climate change has become more important than previous years. But in between the climatic elements، it has been noticed less than the other elements such as water vapor pressure. The importance of water vapor is that this climatic parameter is has an important role in explaining the climate change، because of 1) It is the main source of rainfall in all weather systems، 2) It supplies the latent heat in this process and controls the heat in the troposphere and 3) It is the intensify severe storms. Given the significant role of atmospheric moisture in the Earth''s energy equilibrium، it can be helpful in explaining climate change. Therefore، this article tries to survey two time series behaviors of climate data; the trends and fluctuations in water vapor pressure. The Mann-Kendall test is one of the popular nonparametric techniques for explaining the trend analyzing in hydrological and climatic data. The spectrum analysis is one of the best methods for extracting and analyzing visible and invisible climatic oscillations with different wavelength. In fact، spectrum show the distribution of variance along the entire range of wavelengths in time series. So in this article، we want to analyze the trend by using the Mann-Kendall test and detect and identify the fluctuations and cycles of water vapor pressure time series by using the spectrum analysis.
خلاصه ماشینی:
"در ارتباط با شناسایی نوسانات به کمک تکنیک تحلیل طیف مشخص گردید که استفاده از این تکنیک تاکنون در رشته های مختلف علوم محیطی و علوم طبیعی نظیر اقلیم شناسی (لیوادا 7 و همکاران، ٢٠٠٨)، (سرینیواس 8 ، ٢٠١٣)، (تلسکا 9 و همکاران )، عساکره (١٣٩١)؛ تقوی و همکاران (١٣٩٠)؛ عساکره و رزمی Kerfeld Honika kaiser Fasullo Tonkaz Sun Li Livada Srinivas Telesca (١٣٩١)، هیدرولوژی (برایتی 1 و همکاران، ٢٠٠٣)، (یان و لی 2 ، ٢٠١٠)، میرزایی و همکاران،١٣٨٣) و ژئومورفولوژی (هوروکس 3 ، ٢٠٠٥)، (استفان 4 و همکاران، ٢٠١٢) به کار گرفته شده است .
شکل ٣ نمودارهای دورهنگار، طیف و مرز معنی داری سری زمانی فشار بخار آب ایستگاههای بوشهر و خرمآباد با بررسی دورهنگارهای ترسیم شده و همچنین جدول ٢ مشخص می شود که ایستگاه بوشهر نسبت به دیگر ایستگاهها از افت وخیز بیشتری در طیف ها برخوردار بوده است .
از طرف دیگر فشار بخار آب دو ایستگاه ابوموسی و زرقان فاقد هرگونه چرخه غالب و معنی دار است ؛ به عبارتدیگر در سری زمانی فشار بخار آب این دو ایستگاه، واریانس طیف ها در بین تمام هم سازها به نسبت تقریبا برابر توزیع شده است و در سطح اطمینان ٩٥ درصد، چرخه معنی داری مشاهده نمی شود؛ بنابراین از نظر وقوع فشار بخار آبهای همسان، در این دو ایستگاه الگوی خاصی حاکم نبوده و یک رفتار تصادفی دیده می شود."