چکیده:
الگو واره یا پارادایم چارچوب های نظری فکری و فرهنگی هر گروه یا جامعه ای برای رسیدن به هدف خـاص گفته می شود؛ در زمینه حفاظت از خانه های تاریخی تبریز نیازها، خواست ها و سلیقه های نظری افراد مداخله گر در زمینه حفاظت خانه های تاریخی تبریز موجب شده است تا در هر دوره نظـام فکـری متفـاوت تـری از همدیگر در جریان مداخله برای احیای خانه های مذکور شکل گیرد. سوال تحقیـق حاضـر ایـن اسـت : الگـو واره های نظری رایج در حفاظت از خانه های تاریخی تبریز چه بوده است ؟ برای فرض به نظر می رسد اتفاقات اجتماعی وطبیعی ، توان اقتصادی جامعه و سلایق افراد از جمله مولفه های تأثیرگذار در حفاظت خانـه هـای تاریخی تبریز است . نتایج تحقیق نشان می دهد عدم شناخت جایگاه ارزشی و اجتماعی خانه های تاریخی در زمان شروع حفاظت نوین ، باعث عدم توجه به آنها گردید و چون هنوز فناوری های جدید جایگاه مناسبی در جامعه نداشتند شیوه زندگی تغییرات اساسی نیافته بود موجب می شـد تـا خانـه جـزو گونـه هـای تـاریخی محسوب نشود؛ بنابراین حفاظت از خانه های تاریخی تبریز با تأخیر چند ساله نسبت به سایر گونه ها با مبانی نظری متأثر از شرایط اجتماعی ، سیاسی و طبیعی بوده است .
خلاصه ماشینی:
"در این دوره پلان خانه ها از پلان خانه های اوایل قاجار و دوره های قبل تر تبعیت می نمود ولی پوسته بیرونی و ظاهری بهره جسته از الگوها و نقش مایه های غربی شکل می گرفت ؛ در دوره پهلوی نیز با ورود معماران دانش آموخته غربی و تعلیم معماران ایرانی توسط این افراد، خانه ها بـا الگـویی کـاملا متفـاوت از الگوهـای قبلـی سـاخته و خانه های قدیمی نیز دستخوش تغییرات ظاهری متأثر از الگوهای مکاتب معماری روز شدند، در باب معماری و حفاظت شکل گرفته از خانه های تاریخی در دوره پهلوی به چهار مرحله شامل : الحاقـات الگوهـای غربـی بـه شیوه ، شکل و فرم سنتی ، حفاظت بدون توجه به ساختار اصلی بنا، استفاده از عناصـر خانـه هـای شـاخص در دیگر بناهای شاخص ، آغاز ثبت و حفاظت نوین از آثار، اشاره گردید؛ دلایل و نمونه های استنادی هـر یـک از مراحل ذکر شد؛ با وجود شروع ثبت خانه های تاریخی در فهرست آثار ملـی ، وقـوع انقـلاب اسـلامی و جنـگ تحمیلی و شروع سازندگی بعد از جنگ ، توجه به خانه های تاریخی فرهنگـی را بـا وقفـه ای ٢٠ سـاله همـراه ساخت ؛ پس از انقلاب اسلامی و تغییرات اساسی شکل گرفته در ایدئولوژی حاکم بـر جامعـه ، توجـه بـه آثـار تاریخی نیز از مبانی مباحث اسلامی و از جنبه انسان شناختی و عبرت از گذشته مـدنظر قـرار گرفـت ؛ بعـد از پایان دوران سازندگی بود که روند حفاظت با تغییراتی همـراه گردیـد؛ در خصـوص دوران فکـری حفاظـت از خانه های تاریخی در دوران جمهوری اسلامی هفت مرحله دسته بنـدی ارائـه گردیـد: سـردرگمی در کـاربری بخشی به بناهای حفاظت شده ، حفاظت با رویکرد کاربری فرهنگی ، حفاظت برای کاربری مسکونی ، حفاظت با رویکرد کاربری اقتصادی ، حفاظت درشت مقیاس شهری ، خروج از فهرسـت آثـار ملـی ثبـت شـده و تخریـب خانه های فرهنگی تاریخی و حفاظت با رویکرد مقاوم سازی ؛ که هر یک از مبانی فکـری رایـج در زمـان خـود منتج می شدند."