چکیده:
اولین گام در برنامه ریزی ناحیهای شناخت نابرابریهای اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی نواحی مختلف می باشد. از جمله معیار های بسیار متداول در توسعه ناحیهای، سطح بندی نواحی بر اساس میزان برخورداری از شاخص های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی است. استان خوزستان بدلیل جایگاه مهمی که درسطح کشور دارد همواره مورد توجه مسئولین ومتولیان امر برنامه ریزی بوده وحساسیت ویژه نسبت به این منطقه داشته اند. این استان دارای 23 شهرستان و جمعیتی بالغ بر 4200000 بوده که 67 درصد آنها درمناطق شهری ومابقی درمناطق روستایی ساکن هستند. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی وسنجش و جمع آوری دادهها با روش کتابخانهای وآماری انجام شده است و برای تعیین سطح شهرستانهای استان از مدل ناموزون موریس ومدل اسکالوگرام استفاده شده است. براساس نتایج این مدلها در بین شهرستانهای استان خوزستان، شهرستان اندیکا پایین ترین ضریب برخورداری و بهبهان بالاترین رتبه را دارد.
خلاصه ماشینی:
"جدول (١) شاخصها ومتغیرهای مورد استفاده درتحقیق شاخصهای بهداشتی نسبت خانه بهداشت به جمعیت نسبت خانه بهداشت به تعداد روستاها نسبت مؤسسه درمانی به جمعیت به ١٠٠٠٠ نسبت تخت به جمعیت ١٠٠٠٠ نسبت داروخانه به جمعیت ١٠٠٠٠ نسبت آزمایشگاه به جمعیت ١٠٠٠٠ نسبت پزشک به جمعیت ١٠٠٠٠ شاخصهای زیربنایی نسبت وسیله نقلیه به جمعیت تراکم راه به مساحت به کیلومتر نسبت روستاهای تلفن دار به کل روستاها نسبت روستاهای برقدار به کل روستاها شاخصهای فرهنگی نسبت تعداد کتابخانه به کل جمعیت نسبت تعداد مرکز کانون پرورش فکری کودکان به جمعیت نسبت اعضا کتابخانه به کل جمعیت باسوادشهرستان نسبت اعضا کانون به کل جمعیت نسبت تعداد کتاب به جمعیت شهرستان (کتابخانه ) نسبت تعداد کتاب به جمعیت شهرستان (کانون) شاخصهای آموزشی درصد باسوادان به کل جمعیت تعداد مدارس ابتدایی به ١٠٠٠ نفر تعداد مدارس راهنمایی به ١٠٠٠ نفر تعداد مدارس متوسطه به ١٠٠٠ نفر منبع : آمار نامه استان خوزستان معاونت برنامه ریزی استانداری سال ١٣٨٩ مفاهیم ، دیدگاه ها ومبانی نظری مدل موریس از جمله مدلهای که در تعیین نواحی همگن و درجه بندی سکونتگاه ها بر اساس خدمات از اهمیت ویژهای برخوردار می باشدشاخص توسعه یافتگی موریس است .
جدول (٤) سطوح برخورداری شهرستانها براساس مدل موریس سطوح برخورداری ضریب برخورداری شهرستان برخوردار بیشتراز ٥٤ بهبهان، رامشیر، لآلی نیمه برخوردار 40-54 امیدیه ، باغملک ، دشت آزادگان، رامهرمز، مسجدسلیمان، گتوند آبادان، اندیمشک ، اهواز، خرمشهر، شوش، شوشتر، هندیجان، هفتکل کمتر برخوردار کمتراز ٤٠ ایذه، بندرماهشهر، دزفول، شادگان، اندیکا، هویزه وضعیت هریک از شهرستانها با استفاده از مدل اسکالوگرام نیز همانند مدل موریس می باشد به گونه ای که شهرستانهای برخوردار در مدل موریس در این مدل نیز برخوردار بوده و شهرستانهای کمتر توسعه یافته همانند مدل موریس می باشند تغییرات اندکی در میانه های جدول وجود دارد که تاثیر زیادی در جایگاه شهرستانها ندارد."