چکیده:
تـــاریخ ســـرزمین پـــارس کـــه جایگـــاه والایـــی نـــزد هخامنـــشیان داشـــته ، پـــس از هخامنــشیان و تــا زمــان شاهنــشاهی ساســانی ، در هالــه ای از ابهــام پوشــیده شــده اســت . امــروزه، تنهــا بــا پیــدا کــردن ســکه هــای کــسانی کــه در ایــن دوران بــر ایــن ســرزمین فرمـانروایی مــی کردنـد، آگــاهی هـای نــاچیزی از تـاریخ آن و میــزان قـدرت و اســتقلالش در آن دورة زمــانی بــه دســت آمــده اســت . در زمــان پادشــاهی ســلوکیان و اشــکانیان، ادارة ایالــت پــارس بــر عهــدة فرمانروایــانی بــود کــه در دورة ســلوکیان، خــود را فرترکــا و در دورة اشــکانیان، بــا افــزایش میــزان قدرتــشان، خــود را شــاه مــی نامیدنــد. ایــن فرمانروایــان محلـی کـه خـود را جانـشین هخامنـشیان مـی دانـستند، دارای حکـومتی نیمـه مـستقل بودنـد و در ایـن دورة تـاریخی کوشـیده انــد تـا باورهـا و آداب و رســوم کهـن ایرانـی را در برابــر هلنیسم سلوکی حفظ و آن را به ساسانیان منتقل کنند.
خلاصه ماشینی:
")، پــارس در خاموشــی تــاریخی فــرو رفــت ؛ بــه گونــه ای کــه تنهــا در ســال هــای اخیــر، بــا پیــدا شــدن ســکه هــای فرمانروایــانی کــه در ایــن دوران بــر پــارس حکومــت مــی کــرده انــد، آگــاهی هــای نــاچیزی از ایــن دوران بــه دســت آمــده اســت ؛ آگــاهی هــایی کــه هرچنــد نــاچیز، بــسیار ارزشـمند و مهـم هـستند زیـرا بـه مـا نـشان داده انـد کـه بـا وجـود هلنیـسمی کـه در دوران ســلوکیان و تــا حــدودی در زمــان شاهنــشاهی اشــکانی در ایــران بــوده، چگونــه فرهنــگ ایرانــی فرامــوش نــشده اســت .
بـر اسـاس سـکه هـای کــشف شــده از ایــن فرمانروایــان مــی تــوان آنهــا را بــه دو گــروه تقــسیم کــرد: ١) فرمانروایــانی کــه خــود را فرترکــا ̄frataraka نامیــده انــد کــه در زمــان ســلوکیان بــر پــارس حکومــت مــی کــرده انــد؛ ٢) آنهــایی کــه خــود را شــاه MLK خوانــده انــد کــه الــف ) شــماری از آنهــا در روزگــار ســلوکیان بــر پــارس فرمــانروایی مــی کردنــد و ب) شــماری کــه در دوره اشــکانیان بــوده انــد، عــلاوه بــر وظیفــة مملکــت داری، ریاســت آتـشکده را نیـز بـر عهـده داشـته انـد و بـه آنهـا آثروپـات مـی گفتـه انـد.
(Kent ، ١٩٥٣: ١٩٧) افــرادی، آن را بــه صــورت هــای فرتیکــرا (̄fertikara) (گوتـــشمید، ١٣٧٩: ١٨٠) و یـــا fratakara بـــه معنـــی آتـــش ســـاز (مــشکور، ١٣٦٧: ٢٠٠) و یــا ratadafra بــه معنــی پرســتار آتــش (هرتــسفلد ١٣٨١: ٢٨٢) مــی خواندنــد ولــی در پــاپیروس هــای یافــت شــده از جزیــره الفــانتین در کنــار رود نیـل کـه بـه زبـان آرامـی اسـت ، ایـن واژه بـه صـورت ̄prtrk( frataraka) دیـده مـی شـود کــه آن را بــه فرمــانروا، شــهربان و رئــیس ترجمــه کــرده انــد."