چکیده:
یکی از مهم ترین چالش ها در فرایند سرمایه گذاری خطرپذیر، انعقاد قرارداد میان سرمایه گذار خطرپذیر و شرکت کارآفرین است. علت این امر نیز در ماهیت غیرقابل پیش بینی بودن آینده همکاری و غیرملموس بودن دارایی های کارآفرین و عدم تقارن اطلاعاتی نزد طرفین می باشد و باعث شده است راهکارهای پیش گیرانه، انگیزشی و کنترلی گوناگونی در تدوین مفاد قرارداد به کار گرفته شود تا چالش های آتی به حداقل رسانده شود. از میان عقدهای اسلامی، دو عقد شرکت و مضاربه بیشترین شباهت را با تعامل سرمایه گذار خطرپذیر و کارآفرین دارند. انعقاد قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر اسلامی با توجه به نوع عقدی که پایه و اساس آن قرار می گیرد، آثار گوناگونی بر تعامل های کارآفرین و سرمایه گذار دارد. بررسی آثارپیش گفته به منظور تعیین نوع قرارداد اسلامی و بررسی راهکارهای یادشده از دید این دو عقد، هدف مقاله پیش رو است. مطالعه پیش رو نشان می دهد انعقاد قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر اسلامی بصورت عقد شرکت از بعد امکان فسخ قرارداد، ضمانت مال شرکت در صورت زیان دهی و مدت دار بودن قراداد، بهتر می تواند با بروز مسئله کارگزاری مقابله کند.
One of the most challenging steps of venture capital process is contracting between investor and entrepreneur. This challenge is the result of unpredictable future of partnership، difficult valuation of entrepreneur's intangible assets and information asymmetry between participants. So there had been created diverse controlling and incentive methods in deal completion to minimize future challenges. Among Islamic financial contracts (Uqud)، Shirkah (Mushaarakah) and Mudhaarabah has the most similarity to venture capital contracts. As choosing a specific framework for contracting، influences interacts between entrepreneur and venture capital، the main purpose of this article is considering these influences for choosing suitable Islamic contract framework، which reduces agency problem. This study shows Shirkah (Mushaarakah) contract can better confront agency problem from the viewpoint of contract termination، guaranteeing in case of loss and time limit of contract.
خلاصه ماشینی:
در حقیقت اگر اطلاعات کامل و بدون هزینه در دسترس باشد، سرمایه گذار می تواند با استفاده از این اطلاعات ، به طور کامل فعالیت های شرکت نوآور را ارزیابی کند و در برابر، شیوه های جبران خدمت (Compensation Scheme) را به طور دقیقی تعیین کند؛ بنابراین شرکت نوآور نیز در جهت هدف های سرمایه گذار عمل خواهد کرد و مسئله کارگزاری (Agency Problem) نیز بروز نمی کند؛ اما چنانکه یاد شد، در حقیقت ، برای سرمایه گذار خطرپذیر (کارفرما) (Principal) سخت و هزینه بر است که بتواند فعالیت های شرکت را به طور دقیق مشاهده کند و در عمل اطلاعات درباره پیشرفت فعالیت ها و امکان کامیابی آنها در دست شرکت نوآور (کارگزار) ١٥٧ (Agent) است ، همچنین با توجه به نوآورانه بودن فعالیت شرکت ها، به طور عموم انتشار اطلاعات و بهینه کاوی درباره آنها وجود ندارد.
داشتن چنین مجوزی برای کارآفرین ممکن است باعث عدم هم سویی منافع شده و باعث افزایش مسئله کارگزاری و چالش های بعدی شود؛ بنابراین درباره حق فسخ قرارداد، انعقاد قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر بر مبنای عقد شرکت ، بهتر می تواند به کاهش مسئله کارگزاری کمک کند.
حال آنکه کارآفرین نیز افزون بر دانش فنی خود - و احیانا نمونه اولیه محصول یا مواد اولیه یا برخی تجهیزات - که آورده وی شمرده می شود، نقش اجرایی (عامل ) را نیز در کار ایفا می کند و باید بخشی از سود و اموال فعالیت نیز به این جهت به وی تعلق گیرد؛ بنابراین تعیین سهم الشرکه طرفین در صورتی که عقد شرکت منعقد شده باشد به طور کامل به تراضی و چانه زنی میان طرفین و قدرت اقتصادی آنان وابسته می شود.