چکیده:
بحث شناخت دشمن در قرآن کریم به صورت جدّی مورد توجه قرارگرفته است. به طوری که خداوند متعال در آیات متعددی دشمنان جبهه حق را معرفی می کند تا مسلمانان آنان را بهتر بشناسند و به مبارزه با آن ها بپردازند. دشمن در اصطلاح لغویان و مفسران به کسی که ضرر می رساند و نیز هر آن چه انسان را از راه مستقیم منحرف سازد و موجب عدم اطاعت انسان از خدا شود، اطلاق می شود. قرآن کریم شش گروه از دشمنان از جمله: «شیطان و همراهان او»،«نفس امّاره»،«برخی از همسران و فرزندان»، «کفّار و مشرکان»، «برخی از اهل کتاب به خصوص «یهودیان» و «منافقان» را نام برده است و همچنین خطرات احتمالی و روش های آسیب رساندن هرکدام را ذکر نموده و تذکرات و هشدارهای بصیرت آفرینی برای عدم گرفتار شدن در دامهای گوناگون این دشمنان را ارائه نموده و برای مصون ماندن از آسیب آنها ، شیوه های مقابله با هر کدام را به صورت مجزا بیان نموده ایم
خلاصه ماشینی:
"فمن أظلم ممن افتری علی الله کذبا لیضل الناس بغیر علم إن الله لا یهدی القوم الظالمین» 3) اختلاف افکنی و تفرقه انگیزی «إن فرعون علا فی الأرض و جعل أهلها شیعا یستضعف طائفة منهم یذبح أبناءهم و یستحیی نساءهم إنه کان من المفسدین» 4) محاصره اقتصادی «هم الذین یقولون لا تنفقوا علی من عند رسول الله حتی ینفضوا و لله خزائن السماوات و الأرض و لکن المنافقین لا یفقهون» 5) تحقیر و کوچک شمردن «قالوا أ نؤمن لک و اتبعک الأرذلون» 6) تمسخر « إن الذین أجرموا کانوا من الذین آمنوا یضحکون » «و إذا مروا بهم یتغامزون » «و إذا انقلبوا إلی أهلهم انقلبوا فکهین» «و إذا رأوهم قالوا إن هؤلاء لضالون» 7) اعزام عوامل نفوذی و جاسوسی «لو خرجوا فیکم ما زادوکم إلا خبالا و لأوضعوا خلالکم یبغونکم الفتنة و فیکم سماعون لهم و الله علیم بالظالمین» 8) تضعیف روحیه مسلمانان «الذین قال لهم الناس إن الناس قد جمعوا لکم فاخشوهم فزادهم إیمانا و قالوا حسبنا الله و نعم الوکیل » 9) تبلیغات سوء «لئن لم ینته المنافقون و الذین فی قلوبهم مرض و المرجفون فی المدینة لنغرینک بهم ثم لا یجاورونک فیها إلا قلیلا» 10) تهدیدها و جنگها«و قال الملأ من قوم فرعون أ تذر موسی و قومه لیفسدوا فی الأرض و یذرک و آلهتک قال سنقتل أبناءهم و نستحیی نساءهم و إنا فوقهم قاهرون» 11) تهمت های ناروا « و إذا قیل لهم آمنوا کما آمن الناس قالوا أ نؤمن کما آمن السفهاء ألا إنهم هم السفهاء و لکن لا یعلمون» 12) ترویج فرهنگ استعماری « فاستخف قومه فأطاعوه إنهم کانوا قوما فاسقین» 4) شیوه های مبارزه با دشمنان از دیدگاه قرآن کریم: برنامه ی قرآن، به عنوان کتاب هدایت و سعادت، افزون بر معرفی دشمن و شیوه های او شناساندن راه مقابله با آن نیز می باشد بنابراین قرآن کریم، پس از آشنایی با صفات و شیوه های دشمنی دشمنان و آثار شوم پیروی از آن ها، راه مقابله با آنها را نیز بیان میفرماید."