چکیده:
انقلاب اسلامی در ایران با یک رهبری مذهبی تاثیرگـذار بـه پیـروزی رسـید. بـا توجه به اینکه رهبری انقلاب در تبعید به سر می برد و از همة امکانات رسانه ای و ارتباطی با مردم محروم بود، پیوند محکمی میان رهبری انقـلاب و مـردم برقـرار شد. این مسئله در این مقاله ، مبنای بررسـی نسـبت زبـان و سیاسـت و کوشـش برای تبیین جنبه های عملی و راهبردی زبان در رهبری امام در دورة انقلاب قرار گرفته است . در مطالعات نسبت زبان و سیاست ، دو رویکرد کلی سیاسـت چونـان امری به معرفت و نظر و سیاست به مثابه قدرت و قلمرو عمل جمعی و در جهـت حفظ یا تغییر وضع موجود حاکم است . در این مقاله بر اسـاس رویکـرد دوم و بـا استفاده از نظریه هایی که در آن بـر قابلیـت هـا و کارکردهـای عملـی ، رسـانه ای، شبکه ای و بسیج کننده زبان تاکید داشته اند، ابعاد و کارکردهای اثربخش و عملی زبان در اندیشة امام خمینی (ره) بررسی شده است . یافته هـای ایـن بررسـی نشـان می دهد که امام (ره) با داشتن تحصیلات تخصصی در سه حـوزة عرفـان، اخـلاق و فقه و با توجه به طبقه بندی خاص خود از علوم اسلامی ، بر عمل گرایی به عنـوان مشترک این سه حوزه تاکید کرده و زبان را در راستای عمـل سیاسـی و انقلابـی در این سه حوزه به کار می گیرد. بسیج گری، انتقادگری و مخالفت با وضع موجود و دعوت و برانگیختن مردم به تاسیس حکومت جدید، از ابعاد کارکردی زبـان در رهبری امام است .
خلاصه ماشینی:
"هر چند بحث از نسبت زبان و سیاست در اندیشة امام خمینی (ره)، ظرفیـت هـا و ابعـادی دارد که هر دو دسته را در برمی گ یرد، با توجه به دورة زمانی انقـلاب و برجسـتگی وجـه عملی در این تحول اجتماعی فراگیر، بررسی مقاله بـر دسـتة دوم متمرکـز خواهـد بـود.
این مقاله می کوشد بر اساس رویکرد دوم یعنی سیاست به مثابة عمل و زبان به مثابه رسانة ارتباطی میان دولت و جامعه که کارکردهای بسیج کننده، اقناعگر، مشارکت سـاز و برخوردار از ابعاد راهبردی و عملی دارد، به بررسی جنبـه هـای مختلـف زبـان در قلمـرو رهبری سیاسی امـام خمینـی (ره) - محـدود بـه دورة انقلابـی و جنـبش اجتمـاعی سـال ١٣٥٧- بپردازد.
از میان نظریه های گوناگون در این موضوع، در این نوشتار با توجه به اینکـه موضـوع مورد بررسی یعنی رهبری امام خمینی (ره) در دورة گسترش و پیروزی انقلاب محـور کـار است ، از نظریه های ارتباطی و بسیج کننده مربوط بـه زبـان در حـوزة سیاسـت اسـتفاده می شود.
آنچه از نتایج بررسی و یافته ها حاصل می شود این است که زبان امـام خمینـی (ره) در مرحلـة جنبش انقلابی ، به کارکرد دوم از طبقه بندی نسبت زبان و سیاسـت دالمـایر و نیـز زبـان بـه مثابة عمل اجتماعی و رسانة ارتباطی میان رهبران سیاسی و مـردم و نخبگـان بـازمی گـردد؛ یعنی زبان به مثابة رسانه و ابزار ارتباطی مؤثر در شکل گیری کنش و عمل سیاسی ."