خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) نقش آب درشکلگیریتمدنهایخوزستان فرهاد(خانجان)چگنیآثار و شواهد باستانشناسی که در فعالیتهایباستانشناسی یک قرن گذشته در پهنۀ دشتخوزستان آشکار شده حاکی از آن است که ایندشت از هزارۀ هشتم پیش از میلاد مسیح محلسکونت مردمانی بوده که کشاورزی میکردند وحتی شاید بتوان گفت که دهکدههای مستقر در ایندشت قدمت بیشتری هم داشتهاند.
آثار ومدارک باستانشناسی و طرز توزیع آبراهها و تپههایباستانی حاکی از آن است که اجتماعات مستقر دراین دشت،از هزارۀ پنجم پیش از میلاد،بر اثرتجربه و تلاش،مشکلات آبرسانی را برای تکثیرمحصولات کشاورزی مرتفع کرده،بنحوی که آب رااز رودخانهها به مجرای ابراهها در دشت جاریکردهاند.
و در این دوران اگرچه کشاورزی به شکلدیم انجام میشد،بنظر میرسد که با گسترشناحیۀ اشغال شده،این اجتماعات از آبیاری وفاریاب برای کشت و زرع استفاده میکردند،و بههمین علت جمعیت منطقه نیز افزایش یافته است.
(23) در دورۀ هخامنشی احداث سد و بند یا پلهایبندی در فارس و خوزستان و بینالنهرین،بویژهجهت آبیاری رونق بسزایی داشت؛امروزه تنهاپایههای این آثار بر جای مانده و پلها و سدهایدورههای ساسانی و اسلامی بر روی برخی از اینپایهها بنا شده است.
پلهای بزرگیکه وسیلۀ ارتباط نواحی مختلف خوزستان بود وهمچنین سدهای آبیاری توأم با آنها،مانند پل-بندرود کرخه،یا پل-بند بزرگی که بر روی رودخانۀ دزدر شهر دزفول احداث شد،پل-بندهای بزرگدیگری که بر روی رود کارون در شوشتر و اهواز زدهشد و نیز آثار پل-بندها و تأسیسات دیگر مربوط بهآب و آبیاری،اعم از آسیابها و غیره،در اکثرشهرها و دیگر مناطق خوزستان،گواه اقداماتاساسی در دوران ساسانی در زمینۀ آب و آبیاری واستفاده از نیروی آب در این منطقه بوده است."