چکیده:
مطالعه اثر فراوانی منابع طبیعی بر اقتصاد کشورها از موضوعات مهم به ویژه در کشورهای درحال توسعه می باشد. در مطالعه حاضر، عوامل موثر بر انباشت سرمایه انسانی در ایران با تاکید بر رانت نفت در چارچوب الگوی خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL)، طی دوره زمانی ١٣٥٠-١٣٩١ مورد بررسی قرار گرفته است . به منظور برآورد رابطه فوق ، رانت نفت به صورت درصدی از GDP، به عنوان شاخصی از فراوانی منابع ، تعریف شده و از متغیرهای دیگری نظیر جمعیت ، تولید ناخالص داخلی، سرمایه گذاری داخلی و مخارج دولت به عنوان متغیرهای کنترل استفاده شده است . براساس نتایج به دست آمده از تخمین الگو، متغیر فراوانی منابع و سرمایه گذاری داخلی دارای اثر منفی و معنیدار بر انباشت سرمایه انسانی در ایران هستند. همچنین نتایج حاصل از برآورد نشان میدهند که رشد جمعیت و رشد اقتصادی دارای اثر مثبت بر انباشت سرمایه انسانی هستند که مطابق با مبانی نظری موجود میباشد.
Study about the effect of natural resource abundance is one of the important issues especially in developing countries. This study is investigated effective factors on human capital accumulation in Iran with emphasize on oil rent in the framework ARDL model during the period 1971-2012. To investigate this relationship، the ratio of oil rent as a percent of GDP، as an indicator of the resource abundance is defined and other variable like population، GDP، domestic investment and Government''s expenditure are used as control variables. Based on the results، resource abundance and domestic investment have negative effect on human capital accumulation in Iran. Also the results indicates that population and economic growth have positive effect on human capital accumulation that is accommodate with the theoretical literature.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با توجه به ماهیت کشور موردبررسی ، شاخص فراوانی منابع ، به الگوی موردبررسی اضافه شده و در نهایت ، معادله انباشت سرمایه انسانی ایران به صورت زیر طراحی شده است : LHCt = αt + β1LGOVt + β2 LPOPt + β3 LGDPt +β4LINVt (2) + β5 LOILRt + β6Dt +Ut متغیرهای توضیحی در معادله (٢)، به صورت زیر تعریف میشوند: LHCt(لگاریتم طبیعی سرمایه انسانی): درصد ناخالص ثبت نام در دبیرستان برای کشور در سال t LGOVt(لگاریتم طبیعی مخارج مصرفی دولت ): درصدی از تولید ناخالص کشور در سال t LPOPt: لگاریتم طبیعی جمعیت کشور در سال t LGDPt: لگاریتم طبیعی تولید ناخالص داخلی کشور در سال t LINVt(لگاریتم طبیعی سرمایه گذاری داخلی): درصدی از تولید ناخالص کشور در سال t LOILRt(لگاریتم طبیعی رانت نفت ): به صورت درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور در سال t Dt : متغیر دامی مربوط به تحریم بانک مرکزی ایران برای سال های ٢٠١١ و ٢٠١٢.
همان طور که در بخش پنجم این مقاله نیز بیان شد، رانت های نفت و گاز در کشورهای در حال توسعه غنی از منابع طبیعی، سرمایه گذاری در تحصیل کودکان را تحت تأثیر قرار میدهد و این تأثیرگذاری در بلندمدت به نحوی است که منجر به کاهش انباشت سرمایه انسانی خواهد شد و براساس نتایج به دست آمده ، این موضوع در ایران طی دوره مورد مطالعه تأیید شده است .
(1997); Natural resource abundance and economic growth, Working Paper, Institute for International Development, Harvard University, 1-50.