چکیده:
از اواخر سال 2010 تا به حال، کشورهای عرب مسلمان خاورمیانه و شمال افریقا دستخوش ناآرامیهای سیاسی و اجتماعی بوده است؛ انقلابهایی در برخی از این کشورها رخ داده و در کشورهایی مثل تونس، مصر، لیبی و یمن به پیروزی رسیده است. همچنین ناآرامیهایی که هنوز ممکن است به انقلاب منجر شود در بحرین و سوریه در جریان است. انقلابهای اخیر، موج جدید آزادیخواهی و مردمسالاری را در خاورمیانه و شمال افریقا رقم زد؛ منطقهای که پایگاه مقاوم اقتدارگرایی در جهان محسوب میشود، اکنون تحولات سریع سیاسی را در مسیر مردمسالاری تجربه میکند. در ایران عمدتا از این تحولات تحت عنوان «بهار اسلامی» یا «بیداری اسلامی» و در غرب عمدتا تحت عنوان «بهار عربی» یاد میشود. با توجه به اینکه انقلابهای مذکور، اولین انقلابهایی هستند که پس از اینترنت و انقلاب در رسانههای اجتماعی در یکی دو دهه اخیر رخ میدهند، بررسی تأثیر این تکنولوژیها در انقلابهای اخیر شاید یکی از مهمترین موضوعات جالبتوجه در خصوص این تحولات و ناآرامیها باشد. مقاله حاضر بر اساس یک رویکرد توصیفی-تحلیلی به نقش اینترنت و شبکههای اجتماعی نظیر فیسبوک، تویتر و یوتیوب در بهار عربی میپردازد. نویسنده معتقد است که اینترنت و شبکههای اجتماعی یکی از نمودهای بارز انقلابهای اخیر خاورمیانه است. البته به لحاظ تأثیرگذاری، این عامل هیچگاه از عوامل اصلی و زیربنایی نبوده است، بلکه از عوامل فرعی و کاتالیزور مؤثر در انقلابهای خاورمیانه و شمال افریقاست.
From the end of the year 2010 till now، Arab and Muslim countries of the Middle East and North Africa were subjected to sociopolitical unrests; some revolutions happened in some countries and in some countries such as Tunisia، Egypt، Libya and Yemen had victories. Also unrests are undergone in Bahrain and Syria that may lead to revolution. Recent revolutions were the new wave of democratization in the Middle East and North Africa. These unrests are titled “Arab Spring” in the west and “Islamic Spring” and “Islamic Awakening” in Iran. Mentioned revolutions are the first ones that happened after the advent of Internet and revolution in social media، so one of the important subjects about the developments and unrests in the region. This article explains the role of Internet and social networks such as Face book، Twitter and You Tube in the Middle East and North African Revolutions. Author believes that Internet and social networks are one of the major aspects of the recent revolutions in MENA. This factor is not as a major and structural factor، but as a minor and catalyst factor in the events. Meanwhile the effectiveness of them differs from one country to another.
خلاصه ماشینی:
"(رسولی ثانی آبادی، ١٣٩٢: ٢٢٩) فعالان سیاسی از ابزار جدید ارتباطی به ویژه اینترنت و رسانه های دیجیتال به عنوان ابزاری برای نشان دادن تخلفات دولتی ، گسترش و رشد روزنامه نگاری شهروندی، شکل دادن به افکار عمومی و سازمان دهی بسیج شهروندان برای مبارزه با استبداد استفاده می کنند؛ فیس بوک ابزاری برای پیدا کردن افراد با عقاید سیاسی مشابه و برنامه ریزی اعتراضات خیابانی ، یوتیوب در رشد روزنامه نگاری شهروندی از طریق پخش فیلم های فعالان سیاسی در سراسر جهان مؤثر واقع شد و پیام کوتاه و تویتر نیز برای هماهنگی و ارتباط بین شهروندان مورد استفاده قرار گرفته شدند.
و این تحول مهم باعث طرح این سؤال می شود که آیا گسترش اینترنت و شبکه های اجتماعی باعث تسهیل جریانات انقلابی در منطقه خاورمیانه و شمال افریقا شده است ؟ و اینکه آیا نقش مهمی در این تحولات داشته است یا خیر؟ تأثیرات بالقوه شبکه های اجتماعی می تواند به این شکل ارزیابی شود: شبکه های اجتماعی ممکن است گفت وگوهای بین شبکه هایی از فعالان سیاسی و اجتماعی را که قادر به دعوت مردم برای اعتراض هستند تسهیل کند، همچنین به آن ها کمک می کند تا به سازمان دهی و هماهنگی فعالیت هایشان بپردازند، شبکه های اجتماعی از طریق انتشار سریع اطلاعات، تصاویر و کلیپ های حساسیت برانگیز نقش مهمی در جلب توجه مردم داخل و خارج از کشور و به تبع آن تأثیرگذاری بر سیاست های بین المللی دارند."