چکیده:
در این مقاله اصول برجسته ای که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در تعامل با مردم،
اعم از مسلمان و کافر، به آنها پایبند بوده، مورد بررسی قرار گرفته است. در یک
دسته بندی، اصول حاکم بر سیره اجتماعی پیامبر(صلی الله علیه وآله) به سه دسته تقسیم
شده است:
1. اصولی که نسبت به همه انسان ها، اعم از مسلمان و کافر رعایت شده است.
2. اصولی که در تعامل با مؤمنان مورد توجه قرار گرفته است.
3. اصولی که در تعامل با کفار محارب و مسلمانان فاسق رعایت شده است.
خلاصه ماشینی:
"4. رعایت عهد و پیمان پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) در تعامل اجتماعی با دیگران، اگر پیمانی با افراد و گروه ها امضا می نمود بدان پایبند بود و تا زمانی که طرف قرارداد پیمان را نقض نمی کرد حضرت وفادار بود و این را یک تکلیف الهی می دانست که خدای متعال بدان دستور داده است: (و أوفوا بالعهد إن العهد کان مسئولا) (اسراء: 34); و به پیمان وفا کنید; چراکه از پیمان پرسیده خواهد شد.
اما خداوند متعال به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)دستور داد: هرگز چنین کاری نکند و مؤمنان را از خود دور نسازد و همانند گذشته با آنان زندگی کند: (ولا تطرد الذین یدعون ربهم بالغداة والعشی یریدون وجهه)(انعام: 54); و کسانی را که صبح و شام خدا را می خوانند، و جز ذات پاک او نظری ندارند، از خود دور مکن.
مقابله با کفار محارب همان گونه که قبلا ذکر شد، پیامبر(صلی الله علیه وآله) با کفار معاهد و مشرکان ذمی([41]) همزیستی مسالمت آمیز داشت; اما نسبت به کسانی که حاضر به پذیرش هیچ تعهد و مصالحه ای نبودند و به تعبیر قرآن کریم، (لا یرقبوا فیکم إلا ولا ذمة) (توبه: 8) و هرگونه قراردادی را که در جهت برقراری صلح و آرامش در جامعه اسلامی بود رد می کردند و بر ضد اسلام و مسلمانان شیطنت می نمودند، با شدت و قاطعیت برخورد می کرد."