چکیده:
یکی از خطرناکترین آلایندههای سمی در محیط زیست موجودات زنده فلزات سنگین هستند که سبب بروز مسمومیت و بیماریهای حاد و مزمن در انسان میشوند. تحقیق حاضر در سال 1389 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب و روی در بافتهای کبد و عضله ماهیان کپور (Cyprinus carpio)، کفال طلایی (Liza auratus) و ماهی سفید (Rutilus frisii kuttom) دریای خزر انجام شد. نمونهبرداری به صورت کاملا تصادفی انجام شد و 36 عدد ماهی از بازار سرچشمه تهران تهیه گردید. میانگین غلظت سرب و روی در کبد و عضله ماهیان دریای خزر برابر با 58/0±19/2 و 61/12±86/143 میلیگرم در کیلوگرم محاسبه شد که اختلاف معنیداری نشان میداد (05/0>p). بر اساس نتایج بدست آمده، بالاترین غلظت سرب و روی در کبد ماهی کفال (15/0±63/6 و 05/3±66/319) میلیگرم در کیلوگرم و پایینترین میزان سرب و روی در عضله کپور دریایی (11/0±41/0 و 50/1±80/10) میلیگرم در کیلوگرم به دست آمد. میزان سرب و روی در ماهیان در مقایسه با حد مجاز استاندارد انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا (NHMRC)، وزارت کشاورزی، شیلات و غذای انگلستان (UKMAFF) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بالاتر بود
The aim of this study was to determine Lead and Zinc contamination in the muscle andliver tissues of Cyprinus carpio، Liza auratus and Rutilus frisii kuttom in 2010. Thirty six samples were obtained randomly from Tehran Sarcheshmeh market. According to the results، the mean concentrations of Pb andZn in the liver and muscles samples were 2.19±0.58 143.86±12.61 mg/Kg، respectively. This indicated a significant (P<0.05). Moreover، highest concentration of Pb (6.63±0.15 mg/Kg) and Zn 319.66±3.05 mg/Kg) was found in the liver of Liza auratus. Meanwhile، the lowest concentration of Pb (0.41±0.11 mg/Kg) and Zn (10.80±1.50 mg/Kg) was determined in the muscle of Cyprinus carpio. The determined mean concentration of Pb and Zn in the liver and muscle of Caspian Sea fishes 2.19±0.58 and 143.86±12.61 mg/Kg. Data revealed that the concentrations of Pb and Zn were above the acceptable limit determined by NHMRC، UKMAFF and FDA.
خلاصه ماشینی:
"تجمع زیستی فلزات سرب و روی در کبد و عضله کپور (Cyprinus carpio)، ماهی سفید (Rutilus frisii kuttom)و کفال طلایی (Liza auratus) بازار تهران ابوالفضل عسکری ساری1، محمد ولایت زاده2* 1- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، استادیار گروه شیلات، اهواز، ایران.
تحقیق حاضر در سال 1389 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین سرب و روی در بافتهای کبد و عضله ماهیان کپور (Cyprinus carpio)، کفال طلایی (Liza auratus) و ماهی سفید (Rutilus frisii kuttom) دریای خزر انجام شد.
جدول 1- مقایسه نتایج این تحقیق با آستانه استاندارهای بین المللی (میلیگرم بر کیلوگرم وزن تر) استانداردهای بین المللی فلزات سنگین روی سرب سازمان بهداشت جهانی (WHO) 1000 5/0 سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) - 5 انجمن بهداشت ملی و پزشکی استرالیا (NHMRC) 150 5/1 وزارت کشاورزی، شیلات انگلستان (UKMAFF) 50 2 کفال طلایی (Liza auratus) 33/92 58/0 کپور (Cyprinuscarpio) 86/10 41/0 ماهی سفید (Rutilusfrisiikuttom) 66/22 46/0 نتایج تحقیقات نشان میدهد که تجمع فلزات سنگین در بافت عضله نیز مشاهده میگردد (AskarySary and Velayatzadeh, 2011; AskarySary and Velayatzadeh, 2012).
2006 کفال طلایی Liza auratus عضله 33/14 33/2 دریای خزر AminiRanjbar and Sotoudehnia 2005 کپور معمولی Cyprinuscarpio عضله کبد 37/0 67/0 27/0 23/0 پرورشی ورامین تهران AskarySary and Velayatzadeh 2011 کفال طلایی Liza auratus عضله کبد 33/92 66/319 58/0 63/6 بازار تهران بازار تهران مطالعه حاضر کپور معمولی Cyprinuscarpio عضله کبد 86/10 66/240 41/0 02/1 بازار تهران بازار تهران مطالعه حاضر ماهی سفید Rutilusfrisiikuttom عضله کبد 66/22 177 46/0 06/4 بازار تهران بازار تهران مطالعه حاضر نتایج این تحقیق نشان داد میزان فلزات روی و سرب در عضله ماهیان مورد مطالعه پایینتر آستانه مجاز استانداردهای بینالمللی میباشد و جهت مصرف انسانی مشکلی وجود ندارد، اما با توجه به غلظت فلزات روی و سرب در کبد ماهیان توصیه میگردد مطالعات تکمیلی در زمینه فلزات سنگین در ماهیان پرمصرف و تجاری دریای خزر در سواحل جنوبی انجام گردد."