چکیده:
این مطالعه به دنبال برآورد میزان ظرفیت اقتصادی و، به تبع آن، محاسبة نرخ بهرهبرداری از ظرفیت اقتصادی در صنعت تولید برق در سالهای 1350 ـ 1388 است. دادههای مورد استفاده به صورت سری زمانی و مربوط به کلیة نیروگاههای حرارتی تولید برق کشور است. در این مطالعه با درنظرگرفتن قید همگنی از درجة صفر نسبت به قیمت نهادهها، تابع تقاضای سرمایه استخراج و با روش OLS برآورد میشود و از آن معادله ظرفیت اقتصادی تولید استخراج میشود. سپس، نرخ بهرهبرداری از ظرفیت اقتصادی از نسبت تولید واقعی به ظرفیت تولید اقتصادی برای صنعت تولید برق ایران محاسبه میشود. سرانجام، با برآورد تابع نرخ بهرهبرداری از ظرفیت اقتصادی، عوامل مؤثر بر میزان بهرهبرداری از ظرفیت اقتصادی بررسی میشود. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت زیادی بین نرخ بهرهبرداری از ظرفیت در دیدگاههای مهندسی و اقتصادی وجود دارد. میزان بهرهبرداری از ظرفیت اقتصادی صنعت تولید برق ایران در اکثر سالها کمتر از یک است؛ بدین معنی که میزان تولید واقعی از ظرفیت تولید اقتصادی کمتر است.
This study aims to estimate economic capacity and، in turn the utilization rate of economic capacity in Iran’s electricity generation industry during 1350-1388. Aggregate time series data for thermal power plants are used. With parametric restrictions for linear homogeneity in input prices imposed، capital demand function is first derived and estimated. This allows the derivation of economic capacity. Then، the utilization rate of economic capacity in Iran’s electricity generation industry is obtained by dividing actual generation by economic capacity. Finally، the modeling and estimation of the (economic) capacity utilization rate function permits us to investigate the effects of various factors on the utilization rate of the generation industry. Our results point to the existence of a large difference between utilization rates as defined by engineering and economic perspectives. The economic capacity utilization rate for most years during the period of analysis is smaller than one، indicating actual generation is less than economic capacity.
خلاصه ماشینی:
"هزینه های بلندمدت و کوتاه مدت مأخذ: مطالعۀ رندی نلسون میزان بهره برداری از ظرفیت ـ که در تعریف «نسبت تولید واقعـی بـه تولیـد بـالقوه » بیان شده ـ ممکن است از میزان واحد تجاوز کند.
نـرخ بهـره بـرداری از ظرفیـت اقتصادی از نسبت تولید واقعی به ظرفیت تولید اقتصادی در کوتاه مدت به دست می آید: CU=Y (13) Y* در ادامه می توان تأثیر تغییر قیمت نهاده های تولید را مستقیما بر نرخ بهره بـرداری از ظرفیت اقتصادی محاسبه کرد؛ به طوری که مشخص شود تغییر قیمـت هـر نهـاده چـه مقدار نرخ بهره برداری را تغییر می دهد.
٥. روش برآورد مدل در این مطالعه ، برای محاسبۀ نـرخ بهـره بـرداری از ظرفیـت اقتصـادی ، نخسـت معادلـۀ تقاضای سرمایه به همراه قید همگنی از درجۀ صفر با روش OLS برآورد میشود کـه بـا کمک آن میتوان نرخ بهره برداری از ظرفیت اقتصادی را انـدازه گیـری کـرد.
اسـتنباط عادی این است که افزایش قیمت سرمایه نرخ بهره برداری از ظرفیت اقتصـادی را قاعـدتا بـالا می برد، زیرا وقتی قیمت سرمایه افزایش یابد فرایند سـرمایه گـذاری پرهزینـه تـر مـی شـود و نیروگاه ها برای جبران افزایش هزینه سـعی خواهنـد کـرد تـا میـزان تولیـد را بیشـتر کننـد.
می توان چنین استنباط کرد که افـزایش قیمـت گازوئیـل نـرخ بهره برداری از ظرفیت تولید را کاهش می دهد؛ بدین دلیل که در بیشتر نیروگـاه هـای کشـور تمایل به مصرف گاز طبیعی و نفـت کـوره بیشـتر از گازوئیـل اسـت و فقـط در سـاعات اوج مصرف برای راه اندازی ژنراتورهای دیزلی از آن استفاده مـی شـود."