چکیده:
: انقلاب اسلامی ایران و پیامدهای پس از آن، بویژه ظهور جمهوری اسلامی، از
موضوعات جذاب و گیرا برای محققان و اندیشمندان غربی بوده است. هر یک از آنها به
طریقی کوشیدهاند چرایی و چگونگی وقوع این رویداد بزرگ در تاریخ معاصر ایران را
تحلیل نمایند. نیکی آر.کدی، مورخ نام آشنای امریکایی، از جمله این افراد است. این
مقاله با مرور پرسش اصلی کدی دربارة انقلاب اسلامی آغاز میشود و با بررسی چهارچوب
تحلیل وی از انقلاب ایران، به ویژه دیدگاه وی درباره چرایی ظهور «تشیع انقلابی» و
چگونگی رابطه میان ایدئولوژی و انقلاب در انقلاب ایران ادامه مییابد. دیدگاه کدی
دربارة چرایی ظهور اسلام انقلابی در انقلاب ایران ذیل مدل «سازمانی» که به تحلیل
ایدئولوژی در چهارچوب منازعه سازمان یافته برای بدست آوردن قدرت میپردازد، جای
میگیرد. این مدل را با دو مدل دیگر دربارة رابطه ایدئولوژی و انقلاب یعنی مدلهای
«ذهن گرایانه» و «گفتمانی» مقایسه کرده و کوشیدهایم با تکیه بر این دو مدل
جایگزین، نواقص و امتیازات دیدگاه کدی را روشن سازیم. در پایان پس از طرح تحلیل کدی
از وضعیت کلی سیاستهای جمهوری اسلامی به بررسی انتقادی دیدگاه وی دربارة انقلاب
اسلامی ایران پرداختهایم.
خلاصه ماشینی:
"در گزارش وی از تقریبا بیست و پنج سال از سالهای پس از انقلاب موضوعات متفاوتی همچون اشغال سفارت امریکا توسط دانشجویان خط امام، کنار رفتن دولت موقت، انقلاب فرهنگی در دانشگاهها، مسأله بنی صدر و پیروزی نهایی روحانیون طرفدار امام خمینی، عمده ترین احزاب و گروههای موجود در سالهای اول انقلاب، مجاهدین خلق، جنگ عراق و ایران، نهادهای ایجاد شده پس از پیروزی انقلاب، تحولات اقتصادی، سیاستهای فرهنگی و اجتماعی دهه اول انقلاب در مواردی چون اعمال محدودیت در حقوق زنان، نوع پوشش و لباس، سینما، موسیقی و مطبوعات، فوت امام در 14 خرداد 1368 و انتخاب آیت الله خامنهای برای رهبری انقلاب از سوی مجلس خبرگان در فردای همان روز، روی کارآمدن دولت هاشمی رفسنجانی و جانشینی مهدی کروبی به جای او در سمت رئیس مجلس شورای اسلامی، اجرای سیاستهای تعدیل اقتصادی توسط دولت رفسنجانی جهت بازسازی خرابیهای ناشی از جنگ ایران و عراق، بهبود روابط ایران با کشورهای عربی به دنبال موضع معتدل و بیطرفانه در جریان کویت و جنگ خلیج فارس، قتلهای زنجیرهای، انتخابات ریاست جمهوری در خرداد 1376 و روی کارآمدن غیرمنتظره خاتمی و بررسی شعارهای مهم وی مبنی بر آزادیهای بیشتر، حاکمیت قانون، تقویت جامعه مدنی، توسعه اقتصادی همراه با عدالت و سیاست خارجی میانهرو، تلاشهای دولت خاتمی برای بهبود روابط با دنیای غرب و کشورهای عربی، جامعه، آموزش و بهداشت، زنان و خانواده، هنر، به ویژه سینما، گرایشهای فکری و اقلیتها دیده میشود (کدی 1383)."