چکیده:
علوم ائمه ع به شیوه های گوناگونی در دست رس آنان قرار می گیرد. یکی از این شیوه ها، شهود برخی حقایق پنهان از دیگران است . این مقاله سعی کرده است به شیوه توصیفی ـ تحلیلی به گردآوری و تحلیل روایاتی بپردازد که به این شیوه مربوط است . پاسخ به این سوال اصلی ، هدف این نوشتار است که آیا شواهد روایی ، وجود این شیوه علم آموزی را برای ائمه ع تایید می کند و آیا می توان مصادیقی از علم شهودی ائمه ع را بر اساس روایات شناسایی کرد؟ خبردار شدن از ایمان و کفر افراد به هنگام دیدن آنان ، مشاهده اعمال مردم در عمود نورانی و دیدن ملکوت آسمان ها و زمین ، مهم ترین محورهایی است که در این موضوع ، از روایات استخراج شده است . از شواهد موجود در این روایات ، این گونه برداشت می شود که این علوم از طریق شهود در اختیار ائمه ع قرار می گرفته است
خلاصه ماشینی:
"پاسخ به این سؤال اصلی ، هدف این نوشتار است که آیا شواهد روایی ، وجود این شیوه علم آموزی را برای ائمه ع تأیید می کند و آیا می توان مصادیقی از علم شهودی ائمه ع را بر اساس روایات شناسایی کرد؟ خبردار شدن از ایمان و کفر افراد به هنگام دیدن آنان ، مشاهده اعمال مردم در عمود نورانی و دیدن ملکوت آسمان ها و زمین ، مهم ترین محورهایی است که در این موضوع ، از روایات استخراج شده است .
در روایات متعددی از امام باقر و امام صادق ع نیز مصداق متوسمان (افراد زیرک و دارای فراست ) در آیه شریفه : «إن فی ذلک لآیات للمتوسمین »، ائمه ع معرفی شده و در برخی از این روایات توضیح داده شده است که آنان هنگام دیدن افراد، وضعیت ایمان ، کفر یا دیگر حالت معنوی آنان را در چهره ایشان مشاهده می کنند (صفار، ١٤٠٤ق : ٣٥٤ـ٣٦١).
در روایات متعددی نیز بدون بیان آیه یاد شده ، این نکته تأکید شده است که : «إنا لنعرف الرجل إذا رأیناه بحقیقة الإیمان و حقیقة النفاق »؛ ما حقیقت ایمان یا نفاق افراد را زمانی که می بینیم ، می شناسیم (کوفی ، ١٤١٠ق : ٢٨٥)؛ یا: «ما حقیقت ایمان یا نفاق هر کس را می شناسیم ، زمانی که او را می بینیم » (کلینی ، ١٤٢٩ق ، ٢: ٤٣٠؛ صفار، ١٤٠٤ق : ٢٨٨؛ مفید، ١٤١٣ق ، ٢٧٨؛ ابن شهرآشوب ، ١٣٧٩ق ، ٢: ٢٦٠)."