چکیده:
هدف : رفتار اطلاعاتی، فرایندی تعاملی است که در آن اغلب افراد پس از احساس نیاز اطلاعاتی برای ارضای آن اقداماتی صورت میدهند. در مفهوم جدید، استفاده کننده از اطلاعات صرفا به عنوان کاربر، جستجوگر و یا مصرف کننده تلقی نمیشود؛ بلکه انسانی در نظر گرفته میشود که در چارچوب جامعه شناسی، روانشناسی، معرفت شناختی و فیزیکی ویژه ای به جستجوی اطلاعات مبادرت میکند. این مقاله به بررسی نظریه شناخت اجتماعی و اهمیت به کارگیری آن به ویژه در رفتار اطلاعاتی میپردازد. روش : روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و گردآوری مطالب آن از طریق مرور منابع میباشد. یافته ها: حاصل تحلیل ها نشان داد که فعالیت های اطلاعاتی بدون توجه به محیط و رفتار کاربر نمیتواند به روشنی درک شود. رفتار، محیط ، و افراد (و باورهایشان ) باهم تعامل میکنند و این کنش متقابل سه جانبه باید فهمیده شود تا اینکه کارکرد و رفتار اطلاعاتی فرد به خوبی درک گردد. این رویکرد، امکان بررسی و تحلیل جامع و منطبق بر عوامل اجتماعی و فردی رفتار اطلاعاتی یک جامعه را فراهم خواهد کرد؛ و در نتیجه راهگشای بهبود و توسعه نظام اطلاعاتی و بهره وری در جستجوی اطلاعات میشود.
خلاصه ماشینی:
"همچنین در پژوهش هایی که در مورد رفتار اطلاعاتی، به عوامل اجتماعی و یا محیطی تأکید داشته باشد، بیشتر، واسطه انسانی به عنوان یک منبع بوده است ؛ برای مثال ، (١٩٧٧) Hall این مسئله را مطرح کرد که عملکردهای گوناگون اجرا شده توسط کاربران (مثل تحقیق ، برنامه ریزی، اجرای اطلاعات ) به طور مستقیم با مولفه های ارزش اطلاعات آن ها (مثل مختص بودن ، عمق در مقابل وسعت ، به موقع انجام شدن ، و غیره ) مرتبط بوده ، و اینکه این پارامترها تعیین کننده اولویت کاربران به منابع اطلاعاتی همچون ابزارهای دسترسی، سرویس های جستجوی اطلاعات انسان - واسطه ای، و سرویس های تحلیل اطلاعات میباشند (٢٠٠٢ ,Miwa).
کانون نظریه شناخت اجتماعی، به ویژه سودمندی آن برای مطالعات رفتار اطلاعاتی بر سه فرض زیر استوار است : ١- فرض اول : علیت متقابل سه گانه مبنای این استدلال قرار میگیرد که عوامل رفتاری، شناختی و دیگر تأثیرات محیطی به صورت تعاملی عمل میکنند و تعیین کننده یکدیگر هستند & ,Fisher, Ardlz).
این نظریه نه تنها در زمینه روانشناسی بلکه در حوزه های بیشمار دیگر از جمله جستجوی اطلاعاتی، استفاده از منابع الکترونیکی، استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی، اضطراب ، سواد کامپیوتری، سواد اطلاعاتی، امنیت اطلاعات ، فرایند آموزش ، در مواردی مانند فعالیت و موفقیت علمی، شایستگی شبکه ای، استفاده از کتابخانه و جامعه اطلاعاتی به کار گرفته شده است ."