چکیده:
هدف: شناسایی وضعیت محتوای فرادادههای کتابخانههای دیجیتالی ایران از نظر یکپارچهسازی معنایی و ارائة پیشنهادهایی برای بهبود روابط معنایی در فرادادههای آنها. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی است و بهروش پیمایشی انجام شده است. جامعة پژوهش را تمامی کتابخانههای دیجیتالی فعال در کشور تشکیل میدهد (32 کتابخانه) که در نهایت 26 کتابخانه با پژوهش حاضر همکاری کردند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامة پژوهشگرساخته و برای کسب روایی از نظر متخصصان بهره گرفته شد. یافتهها: کتابخانههای دیجیتالی ایران تأکید اصلی خود را بر منابع اطلاعاتی متنی قرار دادهاند و سایر منابع مانند منابع چندرسانهای و غیرمتنی همچنان در چرخة ارائۀ اطلاعات به کاربران قرار ندارند. کتابخانههای دیجیتالی از نظر پوشش منابع دیجیتالی و تکمیل فیلدهای فراداده در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. فیلدهای اساسی مورد نیاز در یکپارچهسازی معنایی مانند کلیدواژههای نمایه، شابک، شابم، و دی.ا.آی. در تکمیل فیلدهای فراداده مورد توجه کتابخانهها نیستند. از نظر مستندسازی محتوای فیلدهای فراداده نیز وضعیت چندان رضایتبخشی را شاهد نیستیم. بهعنوان نمونه، فیلدهای پدیدآورندگان، ناشران، و کلیدواژههای نمایهای مستند نمیشوند. نتیجهگیری: کتابخانههای دیجیتالی ایران از نظر ارائۀ خدمات یکپارچه معنایی در وضعیت مناسبی قرار ندارند، بر این اساس به تقویت محورهای معنایی در فیلدهای فرادادهای نیاز دارند.
خلاصه ماشینی:
"برای دستیابی به هدف اصلی زمینه یکپارچــه سازی معنایی مذکور دو هدف فرعی نیز به شرح زیر تعیین شدند: که زمینه ای برای ارائه خدمات یکپارچه معنایی است ، فقط • شناسایی وضعیت کتابخانه های دیجیتالی مورد بررسی از نظر محتوای فراداده ها برای به مباحثی درزمینه محتواهای فراداده مورد نیاز در فیلدهای استفاده در یکپارچه سازی معنایی اطلاعات ؛ و مرتبط معنایی پرداخته شده است .
از آنجا که آشفتگی بسیار زیادی به دلیل دیدگاه های متنوع دراین زمینه وجوددارد(علیپورحافظی ،١٣٨٨)سعی شدمعیارهایی برای شناسایی کتابخانه های دیجیتالی فعال تهیه شود که این پنج مورد لحاظ گردید: ١) منابع اطلاعاتی دیجیتال مبتنی بر اصول مجموعه سازی ، گردآوری یا تولید شده باشند؛ ٢) کارکنان متخصصی به انتخاب و سازماندهی منابع اطلاعاتی بپردازند؛ ٣) اشیای دیجیتالی به جامعۀ کاربران آن کتابخانه ارائه شود؛ ٤) مدیریت منابع اطلاعاتی با استفاده از سازوکارهای مدیریت فایل (مانند مدیریت در نمایش و ارائۀ اطلاعات به کاربران ) و مدیریت سطح دسترسی صورت پذیرد؛ و ٥) اطلاعات دیجیتالی به مدت زمان طولانی ، به مثابه منابع اطلاعاتی پایدار، قابل دسترس باشند.
وضعیت مستندسازیمحتوایفراداده هادرکتابخانه هایدیجیتالیایران موضوع مهم دیگر در امکان ایجاد روابط معنایی در یکپارچه سازی کتابخانه دیجیتالی ، کسب اطلاعات در زمینۀ میزان و نحوة مستندسازی اسامی توسط سازمان های مورد مطالعه است .
یافته های این پژوهش در زمینۀ وضعیت محتوای فراداده های کتابخانه های دیجیتالی در ایران نشان داد که در حال حاضر کتاب ها، پایان نامه ها، نشریات ، و مقالات دیجیتالی بیشتر مورد توجه کتابخانه های دیجیتالی کشور قرار دارند و به سایر منابع مانند منابع چندرسانه ای ، منابع صوتی ، و تصویری توجه شایسته ای نشده است ."