چکیده:
در پژوهش حاضر سعی بر این بوده است که با بهرهگیری از الگوی نیاز سنجی ترکیبی،
علاوه بر شناسایی نیازهای آموزشی و تربیتی والدین دانشآموزان مقطع متوسطه مدارس
کشور، در ابعاد گوناگون دربارة فرزندان، نیازهای دانشآموزان و دیدگاههای مشاوران
و مدرسان آموزش خانواده نیز در این زمینه بررسی شود. تحقیق حاضر، از نظر هدف،
تحقیقی کاربردی و از لحاظ روش مطالعهای توصیفی- پیمایشی بوده است. جامعه آماری
پژوهش را والدین (پدران و مادران) و دانشآموزان دختر و پسر مقطع تحصیلی متوسطه و
مدرسان و مشاوران آموزش خانواده کشور در سال تحصیلی ۸۲- ۸۱ تشکیل دادهاند.
نمونههای پژوهش مشتمل بر4432 نفر (شامل 1384پدر، 1302 مادر، 1419 دانشآموز و 327
مدرس و مشاور) بوده که به شیوه نمونهگیری ترکیبی (هدفدار، تصادفی ساده و خوشهای
چند مرحلهای) از استانهای آذربایجان شرقی، تهران، خوزستان، سیستان و بلوچستان،
فارس، لرستان، کردستان، گلستان، گیلان و شهر تهران با توجه به فرهنگهای گوناگون
انتخاب شدهاند. ابزارهای گردآوری اطلاعات عبارت بودند از: الف) پرسشنامه نظرسنجی
والدین دانشآموزان دبیرستانی ب) پرسشنامه نظرسنجی دانشآموزان دبیرستانی ج)
پرسشنامه نظرسنجی مدرسان و مشاوران. پرسشنامهها بر اساس نظریههای رشد و نظرات
متخصصان این حوزه ساخته شده و از روایی و پایایی قابل توجهی برخوردار بودهاند.
دادههای به دست آمده از پژوهش با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی، شامل انواع
جدول فراوانیها، میانگین و انحراف معیار و همچنین روشهای آمار استنباطی آزمون t تک
نمونهای، آزمون t برای مقایسه اختلاف دو میانگین، آزمون F و آزمون خی دو، مورد
تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برخی از نتایج پژوهش عبارت بودند از:
1. میان نیازهای آموزشی و تربیتی والدین دبیرستانی در خرده فرهنگهای گوناگون از
نظر اولویتبندی تفاوتهایی مشاهده شده است.
2. میان نیازهای آموزشی و تربیتی پدران و مادران شباهتهای بسیار وجود دارد.
3. روابط گرم و صمیمی در میان اعضای خانواده ، ضرورت رفتن به مدرسه، اعتماد والدین
به نوجوان، آشنایی دختران و پسران با یکدیگر قبل از ازدواج و مواردی مانند آنها از
اهمیت ویژه برخوردارند.
4. میان نیازهای آموزشی دانشآموزان متوسطه و والدین آنها تفاوت کامل مشاهده شد.
5. مهمترین نیازهای آموزشی و تربیتی والدین در زمینة فرزنداشان در ابعاد جسمی،
بهداشتی، اجتماعی، روانشناختی و تحصیلی و اخلاقی- مذهبی است.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره 16 مقایسه نیازهای آموزشی و تربیتی دانشآموزان متوسطه و والدین آنها والدین\دانشآموزان عوامل مؤثر در ایجاد اعتیاد در نوجوانان و روشهای مناسب برخورد با آنها مشکلات و انحرافات جنسی در دوره نوجوانی آسیبها و مشکلات اجتماعی مانند خشونت و بزهکاری در نوجوانان و روشهای پیشگیری از آنها نقش اعتماد به نفس در ایجاد انگیزه پیشرفت در دانشآموزان دبیرستانی ویژگیهای گروههای دوستان و همسالان و تأثیرات آنان بر نوجوانان ویژگیهای رشد اخلاقی و مذهبی نوجوانان در دوره بلوغ اهمیت نقش الگو بودن والدین در تربیت دینی، هویت مذهبی و فرهنگی مراقبتهای بهداشتی دوران بلوغ اصول تغذیه و مشکلات آن در دوران بلوغ (دوره دبیرستان) نحوه پاسخگویی منطقی به پرسشها و تردیدهای نوجوانان دربارة اعتقادات مذهبی مشکلات اخلاقی رایج در دوران بلوغ و روشهای برخورد مناسب با آنها ارتباط نوجوانان با جنس مخالف و روشهای مداخله مؤثر بهداشت روانی نوجوانان و انواع اختلالات رفتاری رایج در دوران بلوغ مسئله تهاجم فرهنگی و تأثیرات منفی و مثبت فرهنگ بیگانه بر شخصیت نوجوانان مهمترین تغییرات بدنی و جنسی نوجوانان در دورة دبیرستان \اهمیت روابط گرم و صمیمی در میان اعضای خانواده ضرورت رفتن به مدرسه اهمیت اعتماد والدین به فرزندان اهمیت آشنایی دختران و پسران با یکدیگر پیش از ازدواج نیاز به احساس امنیت و آرامش در محیط خانواده اهمیت توجه والدین به امر تغذیه و بهداشت ضرورت انجام دادن فرایض دینی نیاز دانشآموزان به آگاهی یافتن از اصول بهداشتی لزوم هماهنگی اعتقادات مذهبی والدین با میزان عمل کردن آنها به این اعتقادات لزوم انجام دادن فعالیتهای ورزشی برای حفظ سلامت نوجوانان نیاز نوجوان به حمایت شدن از سوی والدین در مواقع بحرانی و بروز مشکلات اهمیت احترام متقابل و رعایت حقوق یکدیگر در خانواده نیاز به تأیید و پذیرفته شدن در میان اعضای خانواده داشتن اطلاعات لازم دربارة بلوغ و تغییرات جسمی، جنسی و روانی اهمیت احترام به قوانین در بازیها، ورزشها و دیگر فعالیتهای گروهی بررسیها نشان میدهد که نیازهای آموزشی و تربیتی والدین دارای ابعاد جسمی، بهداشتی، اجتماعی، روانی، اخلاقی، مذهبی و فرهنگی است."