چکیده:
سرمایة اجتماعی منبعی است که ممکن است افراد، گروهها و جوامع برای نیل به نتایج مطلوب آن را بهکار گیرند، و مفهومی است که در بسیاری موارد توسط تحلیلگران اجتماعی برای توصیف طیف وسیعی از فرایندهای اجتماعی بهکار گرفته میشود و به درک اینکه چرا برخی افراد، گروهها و طبقات اجتماعی به نتایج سیاسی، اقتصادی، یا اجتماعی مثبتتری نسبت به دیگران نایل میشوند، کمک میکند. در زمینة شکلگیری و تکوین سرمایة اجتماعی، بررسی دین و فرهنگ دینی بیش از هر مورد دیگری لازم است. دین به عنوان نظامی ماورایی میتواند به عنوان یکی از اساسیترین عوامل در شکلگیری سرمایة اجتماعی در جهانی که بار دیگر به نقشآفرینی دین در این عرصه اقرار کرده است، تأثیرگذار است. این مقاله در توجه به رابطة فسلفی دین و علم، به دنبال تبیین علمی و رهیافت عقلی - نقلی مؤلفههای سرمایة اجتماعی اسلامی در نص و احادیث است.
خلاصه ماشینی:
"مدل مفهومی پژوهش محقق با به کارگیری مدل شکل ١ و روش مطالعۀ اسنادی و پیمایشی سعی کرده است رهیـافتی را بیان کند که در آن دین به عنوان دسـتورالعملی کثیرالاجـزا و جـامع در بخـش هـای کـوچکتری تقسیم و در این بخش ها، با رجوع به مهم ترین متن دینی یعنی قرآن ، سپس ، نهج البلاغه و احادیث ، مؤلفه های سرمایۀ اجتماعی اسلامی را تبیین کند.
قـرآن کـریم ، پیامبر واحد، عبادات دینی یکسـان و ارزش هـا و هنجارهـای بسـیاری کـه در بـین اقـوام مختلـف وحدت بخش است و در همۀ مؤلفـه هـای دینـداری از قبیـل اعتقـادی، مناسـکی و پیامـدی یافـت میشود؛ میتواند از بزرگترین عناصر ساخت سرمایۀ اجتماعی در بین اقوام مختلف از یک مـذهب و حتی مذاهب مختلف اسلامی باشد.
این مقاله به دنبال تبیین مؤلفه های سرمایۀ اجتماعی دینی بـا بـه کـارگیری مـتن قـرآن کـریم و احادیث است و در این راه از اصول علمی استفاده میکند.
این نتیجه در وهلۀ اول اهمیت و اعتبار مفهوم سرمایۀ اجتماعی در دین اسلام را نشان میدهد، اما با کمی تأمل میتوان دریافت که نکتۀ مهـم تـر، تفـاوت ماهیـت سـرمایۀ اجتمـاعی در اسلامی و مدل های غربی آن است .
محقق تصور میکند ذکـر اهمیـت مفهـوم سـرمایۀ اجتماعی از راه اثبات حضور آن در همۀ ارکان فردی و اجتماعی دین اسلام ، نشان از تفـاوت نگـاه دین اسلام به مفهومی است که در نظر محققان غربی تنها ابزاری برای رسیدن بـه توسـعه اسـت و این سیر نظریه پردازی توسعه بوده است که به مفهوم سرمایۀ اجتماعی منتهی شده اسـت ."