چکیده:
نوشتار پیش رو، مروری کوتاه بر نظریه تواتر قرائات و نقد ادله آن است . قرائت یا همـان «ویژگی های زبانی و گفتاری واحد مقروء»، از غالب مورد اتفاق ، و اندک مورد اخـتلاف میـان قراء، تشکیل یافته است . در این نگاشته ، به بررسی شرایط انتساب قرائت به نبی اکـرم ص از مجرای احراز تواتر آن میپردازیم . به نظر نگارنده ادله مورد استناد قـائلان بـه تـواتر، ناتمـام است ؛ زیرا این ادله نهایتا، قرائت واحد یا قرائات متعدد را تا عصر نزول به پیش میبرند، لیک دلیلی بر تقریری بودن آن ها و بر فرض تقریری بودن ، دلایلی بر وحیانیت آن ها نیست . البتـه هر اختلافی در قرائت ، لزوما به تغییریافتگی در قرآن نمیانجامد و بر فرض بروز تغییر نیز بـه معنای تحریف نخواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"برخی قرائت پژوهان ، در تعریـف قرائـت متـواتر، دو قیـد تطـابق بـا رسـم مصحف و توجیه پذیری ادبی را افزوده اند (ابن جزری ، همان ، ١٨؛ مفلـح القضـاة ، همـان ، ٦٩) کـه بیتردید، این دو قید لازمه قرائات متواتر هستند و تنها شرط قرائت متـواتر، همـان تـواترآن است (قاضی، همان ، ٧؛ سندی ، صفحات فی علوم القرائات ، ١٤١٥: ٨٠).
٣٧٨؛ ابوشـامه ، همـان ، ١٧٨)، ابـن جزری یادآور میشود که اسناد برجا مانده ، تنها بخشی از شواهد متضافربرتواتر قرائات بـوده و قرآن کریم همواره با اهتمام عموم مردم برای آموختن نحوه قرائت صحیح آن ، همراه بـوده است (ابن جزری، منجد المقرئین و مرشد الطالبین ، ١٤٢٠: ٧٩).
٤٢٧)؛ بـا ایـن تفـاوت کـه ابوشـامه عـلاوه بـر شهرت ، قید عدم اختلاف و نکیر را می افزاید و قرائت قرآنی متفق بین الطرق به امـام قرائـت را میپذیرد و ابن جزری صرف صحت سند و مطابقت بـا رسـم و عربیـت را در کنـار شـهرت کافی میدانند و بدین ترتیب ، تمامی قرائات منسوب به قراء عشره را قرائت منزلـه بـه شـمار میآورد (ابن جزری ، منجد المقرئین و مرشد الطالبین ، ١٤٢٠: ٢١).
عدم امکان تفکیک میان تواتر قرآن و قرائات یکی از دلایل وجود قرائت متواتر، ثبوت تواتر قرآن و عدم امکان تفکیک میـان قـرآن و قرائت آن است و از آنجا که بیش از یک قرائت به ثبت رسیده ، تواتر قرآن بـه معنـای تـواتر همه آن قرائات خواهد بود (مکی، همان ، ٤٢؛ ابن جزری ، منجد المقرئین و مرشد الطـالبین ، ١٤٢٠: ٨٠؛ مجاهد، همان ، ٣٢٢)."