چکیده:
رسانههای جمعی با فراهم آوردن چارچوبهای مفهومی برای تفسیر و پردازش اطلاعات، به نگرشهای افراد در خصوص مسائل مدنی، موضوعهای سیاسی و امور عمومی جامعه، جهت میدهند و به شکلگیری مفاهیم و رفتارهای خاص کمک میکنند. با توجه به اهمیت و نقش رسانهها در زندگی اجتماعی، هدف اصلی نوشتار حاضر، تبیین نظری و تجربی رابطه میان استفاده از رسانههای جمعی و به طور ویژه اینترنت، مطبوعات و تلویزیون و میزان سرمایه اجتماعی است. در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن استفاده از چارچوب مفهومی کلمن، پاتنام، لرنر و دیگران، با روش پیمایش به بررسی رابطه استفاده از رسانههای جمعی و میزان سرمایه اجتماعی در جامعه مورد بررسی پرداخته شود. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، افراد20تا39 ساله شهر کاشان میباشد که از طریق فرمول کوکران 383 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. یافتههای توصیفی پژوهش، حاکی از این واقعیت است که اگرچه میانگین استفاده از اینترنت و مطبوعات در بین افراد نمونه، پایینتر از حد متوسط است ولی بیش از نیمی از پاسخگویان (52.8 درصد) در طی یک روز، بیشتر از دو ساعت از زمان خود را صرف تماشای تلویزیون میکنند. همچنین علیرغم اینکه میانگین سرمایه اجتماعی در بین جمعیت مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط است ولی مشارکت اجتماعی دارای میانگین پایینی است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهد که بین تماشای برنامههای سیاسی، ورزشی، خبری و فیلمهای جنایی، تاریخی و فرهنگی تلویزیون و میزان سرمایه اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. علاوه بر این، ارتباطی معنادار بین میزان استفاده از مطبوعات (مجله و روزنامه) و سرمایه اجتماعی برقرار است. به بیانی دیگر هر چقدر افراد به میزان بیشتری مطالب تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اخبار سیاسی مطبوعات را مطالعه کنند، دارای سرمایه اجتماعی بالاتری خواهند بود. مهمترین نتایج نظری این مطالعه، تایید مفاهیم و مفروضات نظری ماخوذ از نظریههای پورتو، لرنر، برم و ران و ... درباره رابطه رسانه و سرمایه اجتماعی در جمعیت مورد مطالعه است.
خلاصه ماشینی:
"همهجا به هر صورت، پیام وسایل ارتباطی شنیده میشود و امواج این وسایل به همه روزنهها و آنچه در تمامی تاریخ انسان حریم امن انسانها تلقی میشد، رسوخ کرده است (ساروخانی، 1385: 111)؛ بنابراین با توجه به نقش فزاینده رسانهها در دنیای امروز و همچنین اهمیت سرمایه اجتماعی به عنوان یک حلقه مفقوده در جوامع در حال توسعه از جمله ایران، در نوشتار حاضر سعی بر این است تا تأثیر رسانهها و به طور ویژه اینترنت، تلویزیون و مطبوعات بر میزان سرمایه اجتماعی شهروندان20 تا 39 ساله شهر کاشان مورد بررسی قرارگیرد.
05 است؛ در نتیجه بین صرف تماشای تلویزیون و میزان سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود ندارد؛ این درحالی است که طبق دادههای جدول 10 و بر اساس آزمون اسپیرمن میتوان چنین نتیجه گرفت که هرچهقدر افراد به میزان بیشتری روزنامه و مجله مطالعه کنند، دارای سرمایه اجتماعی بالاتری خواهند بود.
با توجه به نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن باید به این نکته اشاره شود که هرچقدر افراد فیلمهای جنایی را بیشتر تماشا کنند از سرمایه اجتماعی بالاتری برخوردار خواهند بود؛ این در حالی است که بین تماشای فیلمهای خانوادگی و همچنین سریالهای مذهبی و میزان سرمایه اجتماعی رابطه معنادار وجود ندارد.
یکی دیگر از نتایج تحقیق این است که بین مطالعه مطالب اجتماعی، اخبار سیاسی و همچنین مطالب تاریخی و فرهنگی مطبوعات و میزان سرمایه اجتماعی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد."