چکیده:
وابستگی اقتصاد ملی کشور به نفت و محدودیت منابع آن چند سالی است که در محافل کارشناسی مورد توجه قرار گرفته است.در این میان بخش حمل و نقل از یک سو به دلیل مصرف فرآوردههای میان تقطیر ارزشمندی نظیر بنزین و گازوئیل و از سوی دیگر به دلیل مشکلات فنی بسیار در جایگزین انرژیهای دیگر از اهمیت ویژهای برخوردار است،هم چنین به نظر میرسد صرفهجویی در این بخش نیازمند سرمایهگذاری هنگفتی باشد.این در حالی است که صنعت حمل و نقل ریلی به دلیل ماهیت ذاتی آن،مصرف سوخت کمتری نسبت به حمل و نقل جادهای دارد،به گونهای که در ایران برای حمل و نقل بار و مسافر یکسان با حمل و نقل جادهای 4/9 برابر،مصرف سوخت آن کمتر میباشد.پرداخت یارانه سنگین 22 هزار میلیارد ریالی دولت به سوخت مصرفی حمل و نقل که معادل 7 در صد بودجه کل کشور میباشد،مانع بسیار مهمی برای پیشرفت اقتصاد ملی است. واقعی کردن قیمت سوخت،قوانین حمایتی یکسان و سیاستهای مدون و بدون تبعیض در شقوق مختلف حمل و نقل،اجبار در حمل بار انبوه در فواصل بیش از 500 کیلومتر و مالیات بر مصرف سوخت،استفاده از خودروهای آیرودینامیک با وسائل دورنسوز بهینه از جمله راه کارهای پیشنهادی مرکز تحقیقات راه آهن جمهوری اسل امی ایران بوده که میتواند هر ساله حدود 40 هزار میلیارد ریال از طریق استفاده بهینه و صرفه جویی درست از انرژی به نفع اقتصاد کلان کشور در سرمایهگذاریهای تزریق گردد.
خلاصه ماشینی:
"هر چند که در بعضی از بخشها روند مصرف انرژی در مورد سوخت نزولی میباشد اما باید توجه کرد که این امر به دلیل جایگزین کردن انرژی گاز به جای گازوئیل و سایر فرآوردههای نفتی بوده است،وگرنه کشور ایران در جهان در (بهتصویرصفحهمراجعهشود) ردیف پرمصرفترین کشورها قرار دارد.
مطالعات انجام شده توسط کارشناسان مرکز تحقیقات راه آهن نشان داده است که حدود 93%در صد مواد نفتی مصرفی در بخش حمل و نقل جادهای و فقط%2 آن به حمل و نقل ریلی اختصاص یافته است که کل مصرف نفت گاز در بخش حمل و نقل معادل 10600 هزار متر مکعب بوده است،یا به عبارت بهتر میتوان گفت آماری که در سالهای 1375،1376، 1377 تهیه شده نمایانگر این واقعیت است که مصرف سالانه گازوئیل در راهآهن 4/100 میلیوه بوده است،در حالیکه مصرف گازوئیل در مدت یک سال در بخش حمل و نقل جادهای حدود 11356 میلیون لیتر میباشد.
محاسبه صرفهجوئی انرژی در حمل و نقل ریلی بر اساس محاسبات انجام شده،تفاوت مصرف سوخت حمل و نقل جادهای با راهآهن برای یک هزار تن کیلومتر بوده که به صورت زیر نمایش داده میشود: 53-10-2/63 حال با توجه به اینکه راهآهن جمهوری اسلامی ایران در سال 1378 مقدار 14 میلیارد تن کیلومتر بار حمل و نقل نموده است،پس میتوان مقدار صرفهجوئی انرژی در این بخش را به صورت زیر حساب کرد میلیون لیتر(بهتصویرصفحهمراجعهشود) اگر قیمت گازوئیل هر لیتر 30 سنت در نظر گرفته شود، آنگاه 44/22-3/0*106*5/723 میلیون دلار صرفهجویی انرژی خواهد شد."