چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تهیه مقیاس دینداری براساس اشتراکات ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) به منظور فراهم آوردن ابزاری برای مطالعات بین فرهنگی صورت گرفت. برای این منظور شش مطالعه 1) استخراج 47 مولفه اشتراکی بین ادیان؛ 2) تدوین خزانه موادی با 225 ماده و نسخه پیش مقیاس مقدماتی مقیاس براساس مدل سه بعدی خدایاری فرد و همکاران (1389)؛ 3) مطالعه تجربی پیش مقدماتی در جامعه دانشجویان مسلمان دانشگاه تهران و دستیابی به نسخه یکم مقیاس مقدماتی با 60 ماده؛ 4) مطالعه تجربی مقدماتی یکم در جامعه آماری دانشجویان یهودی، مسیحی و مسلمان ایرانی و انجام تحلیل ماده و دستیابی به نسخه مقدماتی دوم مقیاس دینداری با 88 ماده؛ 5) مطالعه تحربی مقدماتی دوم در جامعه دانشجویان پیرو سه دین و دستیابی به ساختار عاملی اکتشافی مقیاس با 57 ماده؛ 6) مطالعه اصلی در جامعه آماری دانشجویان کشورهای جمهوری اسلامی ایران و 11 کشور دیگر از قاره های آسیا، آفریقا، اروپا، اقیانوسیه و آمریکا و دستیابی به ساختار عاملی تاییدی ابزار با 30 ماده. بررسی ضرایب اعتبار ماده ها، خرده مقیاس ها و کل مقیاس مدل سه بعدی نشان داد که کلیه زیرمقیاس ها از ضرایب مناسب همگونی برخوردار است، به صورتی که ضریب باور دینی 77/0، رفتار دینی 82/0 و عواطف دینی 81/0 است. بررسی ضرایب همبستگی نمره ماده ها با نمره کل زیرمقیاس مربوطه نشان می دهد این ضرایب بین 29/0 و 70/0 متغیر است. همچنین پنج سوال وانمود اجتماعی به منظور سنجش میزان اعتبار پاسخ به سوالات در بین دانشجویان به مجموعه سوالات مذکور اضافه شد. ازاین رو می توان نتیجه گرفت که ابزار نهایی با 35 ماده هم در نمونه ایرانی و هم بین المللی از ویژگی های روانسنجی و ساختار عاملی مناسب و یکسان برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزار روا و معتبر در پژوهش ها استفاده کرد.
The objective of this study was to prepare religiosity scale based on commonalities of Abrahamic religions (Judaism، Christianity، and Islam) in order to provide a instrument for intercultural studies. Six studies were conducted: 1) extraction of 47 commonalities of the religions; 2) prepration of an item pool with 225 items according to Khodayari et al.'s (2009) three-dimensional conceptual modeling; 3) preliminary empirical study among Muslim students in university of Tehran and developing a 60 item scale; 4) Frist empirical study among Jewish، Christian، and Muslim students، conducting item analysis and formulation of the second preliminary version of the religiosity scale with 88 items; 5) Second preliminary empirical study and extraction of exploratory factor analysis with 57 items، in a population consisted of Muslims، Jews، and Christians students in Iran; 6) Final study in Iran and 11 other countries from Asia، European، African and American continents and extracting exploratory and confirmatory factors with 30 items. Studying reliability indexes of items، subscales، and the overall three-dimensional scale showed that all subscales had acceptable alpha coef 1395 ficients ranging from 0.81 (religious emotions)، 0.82 (religious behaviors) to (religious belief) 0.77. Investigation of correlation coefficients of the item scores with total score of the related subscales showed that these indexes varied between 0.29 and 0.70. Therefore، it could be concluded that the final 30-item scale had a similar factor structure and psychometric properties in both the Iranian and international samples. In order to create the final version، we added 5 items designed to tap socially-desirable responding. The aim of adding these items is for identifying social desirability biase. In this subscale the total number greater than 13 shows the responses are unreliable. Thus، it can be used as a measure in studies on crosscultural differences in religiosity and additional validation can be verified.
خلاصه ماشینی:
مجله روانشناسي ٧٧/ سال بيستم ، شماره ١/ بهار ١٣٩٥ Journal of Psychology, 2016, 20 (Spring) 3-20 ساخت مقياس بين المللي دينداري با رويکرد مقايسۀ بين فرهنگي o Development of an International Scale of Religiosity: A Cross Cultural Approacho محمد خداياري فرد١، سعيد اکبري زردخانه ٢، محسن پاک نژاد١، باقر غباري بناب ١، محسن شکوهي يکتا١، علي نقي فقيهي ٣، غلامعلي افروز١، عباس رحيمي نژاد١، مسعود آذربايجاني ٤، خسرو باقري نوع پرست ١، آر.
براي اين منظور شش مطالعه ١) استخراج ٤٧ مولفه اشتراکي بين اديان ؛ ٢) تدوين خزانۀ موادي با ٢٢٥ ماده و نسخه پيش مقياس مقدماتي مقياس براساس مدل سه بعدي خداياري فرد و همکاران (١٣٨٩)؛ ٣) مطالعه تجربي پيش مقدماتي در جامعه دانشجويان مسلمان دانشگاه تهران و دستيابي به نسخۀ يکم مقياس مقدماتي با ٦٠ ماده ؛ ٤) مطالعه تجربي مقدماتي يکم در جامعۀ آماري دانشجويان يهودي ، مسيحي و مسلمان ايراني و انجام تحليل ماده و دستيابي به نسخۀ مقدماتي دوم مقياس دينداري با ٨٨ ماده ؛ ٥) مطالعه تحربي مقدماتي دوم در جامعه دانشجويان پيرو سه دين و دستيابي به ساختار عاملي اکتشافي مقياس با ٥٧ ماده ؛ ٦) مطالعه اصلي در جامعۀ آماري دانشجويان کشورهاي جمهوري اسلامي ايران و ١١ کشور ديگر از قاره هاي آسيا، آفريقا، اروپا، اقيانوسيه و آمريکا و دستيابي به ساختار عاملي تأييدي ابزار با ٣٠ ماده .
ادغام نتايج حاصل از تحليل ماده براساس اين دو نظريه در جدول ٤ نشان مي دهد در مجموع ١٢ ماده از ٥٧ ماده تعبيه شده در مقياس براساس ملاک هاي چندگانۀ آماري و نظري براي ابزار کفايت لازم را ندارند، ازاين رو از بين مواد حذف شدند.