چکیده:
فرهنــگ عامــه از منــابع باارزشــی اســت کــه در درون آن ، روح زنــدگی و فلســفه حیــات ، جاری و سـاری اسـت و از طریـق نشـانه هـای موجـود در آنهـا مـیتـوان تشـخیص داد کـه متعلـق بــه چــه جامعــه ای اســت . برخــی از فرهنــگ شناســانی همچــون نــولان و لنســکی معتقدنــد کــه فرهنــگ هــای عامــه دســتخوش نــوآوریهــا مــیشــوند. از نظــر آنهــا نــوآوریهــای فرهنگــی از طریــق وام گیــری، تغییــرات تــدریجی، ترکیــب و غیــره پدیــدار مــیگــردد. یکــی از مقــولات فرهنــگ عامــه ، افســانه اســت . افســانه هــا آثــاری هســتندکه مــادر ادبیــات تلقــی مــیشــوند. آنهــا اصـولا از سرچشـمه هـای گمنـامی شـکل یافتـه انـد و مولـف ندارنـد. ایـن افسـانه هـا بـه دلیـل نقـل سینه به سـینه شـان در فرهنـگ هـای بـومی منـاطق مختلـف ، دچـار تحـول مـیشـوند. ایـن مقالـه بنـا دارد تــا بــر مبنــای ایــن دیــدگاه ، بــه نقــد عملــی یکــی از افســانه هــای بــومی در منطقــه جیرفــت بپــردازد؛ بنــابراین مــیکوشــد تــا ضــمن تحلیــل نشــانه هــای فرهنــگ بــومی منطقــه عشــایری جیرفــت ، بــه تبیــین نشــانه هــایی کــه در اثــر تلاقــی بــا فرهنــگ هــای بــومی منطقــه گرمســیر ایــن شهرستان ، دچار تحول شده اند، بپردازد.
خلاصه ماشینی:
واکاوی نشانه های فرهنگ بومی (در افسانۀ سگ پیرزال و پسر پادشاه ) دکتر پوران علیپور استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان چکیده فرهنــگ عامــه از منــابع باارزشــی اســت کــه در درون آن ، روح زنــدگی و فلســفۀ حیــات ، جاری و سـاری اسـت و از طریـق نشـانه هـای موجـود در آنهـا مـیتـوان تشـخیص داد کـه متعلـق بــه چــه جامعــه ای اســت .
از نظــر او اصــیل تــرین اســناد هــویتی هــر ملتــی، ادبیــات اســت و مــابقی جعــل اســت (آل احمــد، ١٣٥٦: ١٦٣)؛ در نتیجــه ، ادبیــات مــردم بــه منزلــۀ مصــالح اولیــه ، بهتــرین شــاهکارهای بشــر بــه شــمار مــیآیــد( هــدایت ، ١٣٧٨: ٢٣٥ ) کــه بایـد حفـظ و حمایـت شـوند و از آنجـا کـه فرهنـگ هـا در گـذر زمـان و واقـع شدنشــان در تجربیــات بیــانی فرهنــگ هــای بــومی، دچــار دگرگــونی مــی شــوند، ضــرورت دارد تا نشانه های تغییـر یافتـه واکـاوی و تحلیـل گردنـد.
میرصــادقی بــاور دارد کــه هرچنــد بســیاری از مــواد ادبیــات عامــه ، مربــوط بــه اعتقــادات و آداب و رســوم انســان هــای ابتــدایی و طبقــات کــم فرهنــگ جامعــه مــی شود، اما بسـیاری از آنهـا در میـان مـردم جوامـع پیشـرفته و اشـخاص بـا سـواد نیـز مرسـوم اســت ؛ از ایــن جهــت بســیاری از مــردم شناســان ، ادبیــات عامــه را آیینــۀ شــیوة تفکــر و ارزش های فرهنگی ملت ها میدانند (میرصادقی، ١٣٧٦: ٨ ).
واکاوی نشانه های فرهنگ بومی جیرفت نشـانه هـای موجــود در ایـن افســانه ، بیـانگر ایــن اسـت کـه ایــن افسـانه نقــل سـینه بــه سـینۀ عشـایر منطقـه بـوده اسـت و بـه نظـر مـیرسـد بـه دلیـل نقـل آن از طریـق اشـخاص بـومی، برخـی از نشـانه هـا دچـار تحـول شـده انـد.