چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی کارآمدی آموزش معنویت اسلامی در کاهش اضطراب وجودی انجام گرفته است. طرح پژوهش، از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری، شامل همه دانش آموزان دختر سال اول متوسطه شهر کرمانشاه، در سال تحصیلی 93-1392بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، یک دبیرستان انتخاب و از جمعیت 120 نفری دانش آموزان مذکور، تعداد 30 نفر، که نمره اضطراب وجودی زیرخط برش را در مقیاس اضطراب وجودی گود کسب کرده بودند، انتخاب شده و به 2 گروه 15 نفری آزمایش و کنترل تقسیم شدند. برای گروه آزمایش، 5 جلسه90 دقیقه ای آموزش معنویت با رویکرد اسلامی برگزار گردید. پس از اجرای جلسات آموزشی، آزمون اضطراب وجودی گود بر هر 2 گروه اجرا شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس تک متغیره (ANCOVA) استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل، از لحاظ اضطراب وجودی تفاوت معنی داری وجود دارد؛ یعنی آموزش معنویت اسلامی در کاهش اضطراب وجودی تاثیر کارآمدی داشته است.
The aim of this research is to investigate the efficiency of cultivating Islamic spirituality in reducing existential anxiety. The research project is a kind of semi-pilot survey conducted on a control group who sat a pre-test and a post-test. The population sample consists of female students at the first level of high school in Kermanshah for the academic year 1392-93(solar). They were chosen from among the students of one high school through a cluster sampling method. From among 120 students، 30 students were chosen for the survey. They were suffering from existential anxiety with a grade under the cutting line in the Scale of existential anxiety arena. They were divided into two groups: a test group (15 students) and a control group (15 students). The test group were offered 5 ninety-minute training sessions on spirituality according to an Islamic approach. After the training sessions، the two groups sat an existential anxiety arena test. A univariate co-variance analysis (ANCOVA) was used for analyzing the data. The obtained results show that there is a significant difference between the test group and the control group with regard to existential anxiety، that is، cultivating Islamic spirituality has a practical effect on reducing existential anxiety.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اینکه اسلام مبنای مناسبات اجتماعی قرار گرفته است (رضایی و همکاران، 1391)، این پژوهش قصد دارد آثار و نتایج مذهب و معنویت را در زندگی روحی روانی و اجتماعی دانش آموزان مورد بررسی قرار داده، با روشن شدن نقش دین و مذهب در تمامی ابعاد زندگی، آن را روشی برای درمان مشکلات روحی و روانی نشان دهد (مرعشی و همکاران، 1391).
با توجه به کمبود پژوهش میدانی مرتبط و وجود پژوهش های تجربی اندک در حوزه هستی نگری، و نیز اهمیت فوق العاده این موضوع اضطراب وجودی در آسیب شناسی روانی، و مطالعات اندک داخلی و خارجی درباره تأثیر کارآمدی آموزش معنویت با رویکرد اسلامی، ضروری است در این زمینه پژوهشی صورت پذیرد.
اژدری فرد و همکاران(1389)، در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که آموزش عرفان و معنویت، در افزایش سلامت روان و بهبود عملکرد جسمانی و عملکرد اجتماعی و کاهش اضطراب و افسردگی دانش آموزان تأثیر دارد.
با توجه به نتایج پژوهش های صورت گرفته، که همگی بر نقش مؤثر سازه های معنوی و مذهبی در بهبود اضطراب در نمونه های مورد تحقیق خود صحه می گذارند، در این پژوهش نیز تدوین و به کارگیری پروتکل مداخلات روانی– معنوی ریچاردز و برگین (2005)، با رویکرد معنویت اسلامی و با محوریت مباحثی چون هدفمند بودن خلقت، صبر و شکیبایی در برابر آزمون های الهی، توکل، شکر و رضایت، اضطراب مرگ، گناه و توبه، که از مباحث مورد تأکید در معنویت اسلامی است، موجبات کاهش اضطراب وجودی را در گروه نمونه فراهم نموده است."