چکیده:
بیشک .شهادتامامحسین ،بزرگ ترین مصیبتیاست که برجهانتشیع واردشدهاست .امامانمعصوم نیزنه تنهادرماه محرم بلکه درهرفرصتی که مهیامیشدبه اقامه سوگواریبرآن حضرت،میپرداختند؛بااین حال،متاسفانه ،سنت عزاداریو سوگواریبرسالارشهیدان،درطولتاریخ ،دچارتحریف ودگرگونی بسیاریشدهاست تاجاییکه به نظرمیرسدانجامبرخیازاعمالبه عنوانعزاداری،نه تنهاثوابیندارد،بلکه موجب بدبینیدشمنان اسلامشدهودست مایه ایبرایزیرسوالبردنارزش هایوالای عاشوراگردیدهاست ؛به همین دلیل ،پژوهش مذکوربارویکردی توصیفی_تحلیلیوبااستنادبه منابع معتبرومتعددروایی،تلاش کردهاست آداب واهداف عزاداریامامانمعصوم برسیدالشهدا رابه تصویربکشد.نتایج ،نشانازآنداردکه سوگواریبرامامحسین درسنت معصومین آداب ویژهایداشته است ازجمله : ترکزینت ،لباس سیاهپوشیدن،برپاییمجالس عزاداریوایراد خطبه درآنها،نوحه خوانی،وازمهم ترین اهدافیکه امامانمعصوم ازسوگواریبرسالارشهیدانداشته اندمیتوانبه مواردیچون:حفظ دستاوردهای نهضت عاشوراوآگاهشدنمردمازحقیقت دین حنیف ، اشارهکرد.
خلاصه ماشینی:
)ابن قولویه ، ١٣٥٦: ١٠٥؛ مجلسی، ١٤٠٣: ج٤٤: ٢٨٢( از آن حضرت، روایت دیگری تقریبا با همین مضمون وارد شده است : کسی که در مورد امام حسین شعر بگوید و گریه کند و کسی را بگریاند بهشت برای آن دو نوشته میشود.
البته نحوه تسلیت گویی در مصیبت سیدالشهدا نیز آداب مخصوص به خود را دارد؛ از مالک جهنی نقل شده است که از امام باقر در مورد آداب تسلیت گویی در روز عاشورا پرسیدم و آن حضرت این گونه پاسخ دادند: یقولون عظم الله أجورنابمصابنابالحسین وجعلناوإیاکم من الطالبین بثأره ماع ١٩ / ولیااه الإمااام المهاادی ماان آل محمااد ؛)ابن قولویه ،١٣٥٦:٣٢٦؛مجلسی،١٤٠٣، ج ١٠١:٢٩٠( بگویند خداوند متعال اجرها و ثوابهای عزاداری ما را برای امام حسین زیاد گرداند و ما و شما را در رکاب ولی آن حضرت ، حضرت امام مهدی قائم آل محمد از طلب کنندگان خون آن جناب قرار دهد.
)ابن قولویه ، ١٣٥٦: ١٤٣؛ حر عاملی، ١٤٠٣، ج١٤: ٤٩٧( امام باقر در این زمینه فرمودند: اگر مردم میدانستند که چه فضیلتی در زیارت مرقد امام حسین است از شوق زیارت میمردند و نفس هایشان به خاطر آن، قطع میشد.
)ابن قولویه ، ١٣٥٦: ١٤٢؛ مجلسی، ١٤٠٣، ج٩٨: ١٨( از امام صادق در خصوص نحوه زیارت آن حضرت روایت شده که فرمودند: چون قصد زیارت حسین را کردی در حالی که پریشان، غمناک ، ژولیده، غم آلود، مصیبت دیده، گرسنه و تشنه ای، او را زیارت کن ؛ زیرا حسین در حالی کشته شد که غمگین ، مصیبت دیده، ژولیده، غم آلود، گرسنه و تشنه بود.