خلاصه ماشینی:
"در اخبار نقل شده در منابع کهن از زندگی و حیات رودکی، نیز در میراث ادبی به جا مانده از وی و حتی در نقلهای افسانهوار که، نشانههای بارزی وجود دارد که قابل انطباق با ویژگیها و سنتهای هنری گوسانان است و اگر چنانچه این تطبیق را بتوان مدلل ساخت، ضمن تأیید امکان صحت فرضیهی تعلق رودکی به سنت گوسانی ایران پیش از اسلام، باعث ایجاد انسجامی در گزارش دوران حیات این خنیاگر ـ شاعر بزرگ ایرانی خواهد بود.
پیش از این ابیاتی را از قصیدهی شکوائیهی معروف رودکی نقل کردیم، بیتی از آن شعر را دوباره مورد توجه و دقت قرار میدهیم: کجا به گیتی بودهست نامور دهقان مرا به خانهی او سیم بود و حملان بود دلیل این ارتباط با طبقه ی «دهقانان» چه بوده است؟ چرا دهقانان به شعر و هنر رودکی علاقهمند بوده و او را صله دادهاند؟ دهقانان چرا اینگونه سخاوتمندانه و با آغوش باز، رودکی را به سرای خویش میپذیرفتهاند؟ بدیهیترین پاسخ، شاید آن باشد که دهقانان به عنوان طبقهی ممتاز و حاکم محلی در این دوران تاریخی دارای مکنت مالی و توان اقتصادی مناسبی بودهاند و از عهدهی صله بخشیدن به هنرمندی چون رودکی بر میآمدهاند، اما هنوز سؤال اصلی بی پاسخ است، ایشان چرا و به چه دلیل و با کدام انگیزه به رودکی چنین سخاوت مندانه صله میدادهاند؟ اگر امیران و پادشاهان به جهات تبلیغی و نیز به سودای جاودانگی یافتن در شعر شاعران، تقبل چنین هزینههای گزافی را مینمودهاند، دلیل دهقانان بی آنکه مشخصا از ایشان نامی برده شود تا مایهی تبلیغ و یا باعث تخلیدی گردد، در این گشاده دستی چه بوده؟برای یافتن پاسخ باید به نقش و ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی دهقانان در دورهی رودکی توجه کرد."