چکیده:
پیروان دین زرتشت از گذشته های دور در تفسیر و ترجمه متون دینی همت گماشته اند. بخش هایی از این تلاش که امروزه در دسترس است ، ترجمه و تفسیری به زبان پهلوی از اوستاست که زند نامیده میشود. متن زند گرچه تقریبا ترجمه واژه به واژه از اوستا ارائه میدهد، ولی گاه برداشت شخصی و تفسیرموبدان را نیز نشان میدهد. آنچه به عنوان تفسیر برآن افزوده شده ، خالی از ابهام نیست وگاه حتی فهم آن ناممکن میشود. از آنجا که وندیداد دربرگیرندة مطالبی دربارة اعمال دینی و شرایع زرتشتی است ، برای موبدان زندنویس آشناتر از بخش های دیگر اوستا بوده است ؛ از این رو زند وندیداد را میتوان کامل تر و دقیق تر از زند سایر بخش های اوستا دانست . متن زند فرگرد هفدهم وندیداد که دربارة آداب چیدن مو و ناخن است و حاوی مطالب فقهی بسیاری است ، به نسبت زند قسمت های دیگر اوستا، ترجمه بهتری از اوستا به دست میدهد. در این فرگرد، دستور داده میشود که مو و ناخن چیده شده از مردان اهلو، آب ، آتش و برسم دور برده شود و دفن گردد. در هنگام انجام اعمال آیینی، چیدن و دفن کردن مو و ناخن ، آنها را به مرغ اشوزوشته پیشکش میکنند که هم چون جادوی سفید عمل کرده و آدمیان را از عواقب جادوی سیاه دیوان مازنی درامان نگاه دارد و دیوان مازنی نتوانند از اجزای جداشده از بدن شخص علیه خودش استفاده نمایند و در نهایت شخص از گزند جادو و جادوگر در امان خواهد ماند. موبدان در تفسیر این فرگرد، از خواندن دعاهایی چون اشم وهو و اهونور، حتی سروش باژ هنگام دفن مو و ناخن سخن گفته اند، که میتوان این دعاها را وردهای جادوی سفید نامید
خلاصه ماشینی:
مقدمه از آن جاکه متن زند وندیداد به نسبت زند بخش های دیگر اوستا، ترجمۀ بهتری از اوستا به دست میدهد، بررسی آن در خوانش متن اوستا و هم چنین نشان دادن سبک کاری موبدان و شیوة ترجمۀ متون اوستایی به پهلوی، کمک شایانی خواهد نمود؛ اندیشۀ ایرانی جهان را بین دو نیروی خیر و شر تقسیم می نماید، این تقسیم بندی انبوهی از موجودات نیک و پلید را همواره در تقابل با یکدیگر قرار داده است که هر کدام سعی در نابودی دیگری دارند؛ این تقابل در زندگی روزانۀ آدمیان نیز تأثیرگذار بوده است ، زیرا نیروهای شر میتوانستند باعث بیماری، مرگ ، ضرر به محصولات کشاورزی و بسیار حوادث ناخوشایند دیگر شوند.
ضرورت و اهمیت پژوهش از آنجاکه متن زند وندیداد به نسبت زند بخش های دیگر اوستا، ترجمه ء بهتری از اوستا به دست میدهد، بررسی آن در خوانش متن اوستا و هم چنین نشان دادن سبک کاری موبدان و شیوة ترجمۀ متون اوستایی به پهلوی، کمک شایانی خواهد نمود؛ درضمن چون واژه نامۀ کاملی برای زبان پهلوی وجود ندارد، و هر متن پهلوی خود تعدادی واژة منحصر دارد، خواندن جداگانۀ هر متن پهلوی ضرورتی تام دارد؛ هم چنین فرگرد هفدهم وندیداد حاوی مطالب فقهی و آیینی بسیاری است ؛ مانند آداب تراشیدن مو و ریش و یا آداب چیدن ناخن .
آداب چیدن مو و ناخن در متون دورة میانه در متن زند فرگرد هفدهم وندیداد، موبدان تفسیرهایی دربارة آداب چیدن مو وناخن ، چگونگی و جزئیات دفن آنها، چگونگی خواندن دعاهایی چون اهونور و اشم وهو و پادافراه و عقوبت مرگ ارزان برای انجام ندادن این اعمال ، بر متن اوستایی افزودند: 1.